Tímarit lögfræðinga - 01.12.1990, Síða 42

Hvenær um það er að ræða verður að ákvarða í hverju einstöku tilfelli og hefur
eðli verksins og sá kafli sem afritaður er þýðingu í því efni"
Fyrir formbundin verk, þar sem svigrúm fyrir sjálfstæða sköpun er minna en
ella, er tilhneiging til þess í réttarframkvæmd að þrengja umfang verndarinnar.
Þessa hefur gætt við vernd á nytjalist í norrænum rétti83 og við vernd á
vísindaverkum í þýskum réttif
6.2 Hvenær skerðir hugbúnaður höfundaréttindi yfir eldri hugbúnaði?
I þessum kafla verður reynt að varpa ljósi á umfang höfundaréttarverndar að
hugbúnaði, hver séu mörk ólögmætrar eftirgerðar annars vegar og sjálfstæðs
verks hins vegar. Vera kann að leysa þurfi úr því hvenær hugbúnaður sem byggir
áeldrihugbúnaði teljist vera aðlögunskv. 5. gr. höfl. og njóti þannigsjálfstæðrar
verndar. Má þá beita sömu sjónarmiðum og rædd eru í kafla 5 um hvort skilyrðið
um sjálfstæða andlega sköpun sé uppfyllt.
Það sem hafa verður að leiðarljósi við mat á því hvort um eftirgerð eða
sjálfstæða sköpun er að ræða er hvort þau atriði, sem vernd hins verndaða
hugbúnaðar byggist á eða veittu honum gildi sem vernduðu verki, birtast í síðara
verkinu.
Auðveldast er að sýna fram á skerðingu höfundaréttar að eldra forriti ef yngra
forrit afritar kóta þess. Ekki er unnt, frekar en um aðrar tegundir verka, að setja
fram neina reglu um tiltekið hlutfall sem þurfi að vera sameiginlegt báðum
verkum til að um skerðingu sé að ræða. Að aðeins lítill hluti er tekinn úr eldra
forriti getur nægt til að um eftirgerð sé að ræða.
Vegna þess að minna svigrúm er til að sjálfstæð sköpun nái fram í hugbúnaðar-
gerð en við sköpun margra annarra tegunda verka þarf þó augljóslega meira
magn efnis til að sjálfstæð sköpun nái fram að ganga heldur en í venjulegum
bókmenntaverkum. Ein lína í ljóði nýtur auðveldlega verndar en það sama gildir
ekki um nokkrar línur í kóta. Bent hefur verið ás5 að lágmarksmagn þess sem
verndað er ráðist að nokkru af því forritunarmáli sem kóti er skrifaður í. Röð 20
- 30 skipana í þriðjukynslóðarmáli, t.d. FORTRAN, njóti venjulega ekki
verndar, en öðru máli kunni að gegna um sama fjölda í fjórðukynslóðarmálf?
En nægir að líta á kótann sem slíkan frekar en á texta bókmenntaverka? Ef
aðeins lítill hluti kótans var afritaður eða alls ekki er unnt að sýna fram á slíka
afritun, er þá ekki um brot að ræða? Geti uppbygging forrits yfirleitt notið
82. Latman, bls. 32
83. Sjá kafla 5.1.
84. Sjá kafla 5.2.
85. Stensaascn, bls. 69.
86. Síðarnefnd kynslóð forritunarmála er þróaðri að því leyti að slík mál eru að nokkru sjálfvirk,
svokallaðir forritssmiðir. Hver skipun í slíku máli samsvarar röð skipana í þriðjukynslóðarmáli.
Stensaasen. bls. 23 - 24.
168