Tímarit lögfræðinga - 01.09.2000, Blaðsíða 12

raunverulegt innihald þeirra felur í sér. Um muninn á þessum tveimur sjónar-
miðum segir Jan Pedersen orðrétt í lauslegri þýðingu:10
Raunveruleikasjónarmiðið aðskilur sig þannig frá milliverðsreglunni að hún heimilar
„ráðstöfunarleiðréttingu“ þar sem milliverðsreglan heimilar einungis „skilmála-
leiðréttingu". Við síðamefndu aðgerðina verður að virða lagalegt form ráðstöfunar-
innar, þannig að einungis skilmálar hennar eru leiðréttir upp á við eða niður á við.
Forsendan fyrir því að unnt sé að koma að leiðréttingu á grundvelli arms-
lengdarreglunnar er að viðkomandi ráðstöfun sé yfirhöfuð gild í skattaréttar-
legum skilningi.* 11
Þegar um milliverðsleiðréttingar innan samstæðu er að ræða eiga heildar-
tekjur samstæðunnar almennt ekki að breytast, heldur er einungis skipting tekn-
anna eða hagnaðarins milli einstakra félaga innan samstæðunnar leiðrétt þar
sem hækkun hjá einu félagi samsvarar lækkun hjá öðru.12
Því er gjaman haldið fram að 58. grein tskl. feli í sér skattasniðgöngureglu
eða raunveruleikareglu og vitnað er til „grunnreglu 58. greinar“.13 Þessi sjónar-
mið hafa komið fram í úrskurðum skattstjóra, yfirskattanefndar og dómstóla.
Nýlegt dæmi um þetta er að finna í úrskurði yfirskattanefndar nr. 170/2000
er fjallar um bindandi álit ríkisskattstjóra frá 1999.
10. Sami, bls. 16.
11 Sjá Jan Pedersen: Skatteudnyttelse. 1991, bls. 358.
12 Almennt gera armslengdarreglur ráð fyrir því, að hafi leiðrétting (frumleiðrétting) átt sér stað
hjá móðurfyrirtæki eigi að leiðrétta samsvarandi (samsvörunarleiðrétting) hjá dótturfyrirtæki, sbr.
2. mgr. 9. gr. samningsfyrirmyndar OECD, sem bætt var við árið 1977. Þá geta einnig komið til
aukaleiðréttingar (e. secondary adjustments) til þess að gera ástand alveg sambærilegt við það sem
verið hefði ef allt hefði farið fram að armslengd, sbr. OECD Model Tax Convention, commentary
on article 9, par. 8-9. Það myndi sprengja ramma þessarar greinar að lýsa þessum sjónarmiðum út
í hörgul. í þessu sambandi má þó vísa á Tidskrift for skatter og afgifter, 2000,253, LSR 23/11 1999,
sbr. ennfremur umsögn eftir Michael Karlsen, sama rit tl. 665. Þar var um það að ræða að
móðurfélag hafði unnið stjómunarvinnu, m.a. að bókhaldi, fyrir dótturfélag sitt án endurgjalds.
Andvirði hinnar endurgjaldslausu vinnu móðurfélagsins að fjárhæð d.kr. 350.000 var af hálfu skatt-
yfirvalda gjaldfært hjá dótturfélaginu (samsvömnarleiðrétting) og sama fjárhæð tekjufærð hjá
móðurfélaginu (fmmleiðrétting). Þar sem dótturfélagið hafði ekki greitt þessa fjárhæð var hún, skv.
því sem venja var, færð dótturfélaginu til tekna sem skattskylt framlag frá móðurfélaginu (auka-
leiðrétting). Skattskyldar tekjur dótturfélagsins vom þannig hækkaðar um kr. 350.000 og strax
lækkaðar aftur um sömu fjárhæð, þannig að breytingin hafði ekki í för með sér viðbótarskatt-
lagningu hjá dótturfélaginu. Móðurfélagið var hins vegar skattlagt vegna 350.000 krónanna án þess
að geta dregið frá samsvarandi fjárhæð. Niðurstaða skattyfirvalda var því viðbótarskattur hjá
móðurfélaginu af kr. 350.000. Málið var kært til skattkærunefndar sem vísaði til dóms Hæstaréttar,
Tfs 1998, 199 H (sem rakinn er í kafla 3.4 hér á eftir) og taldi þess vegna óheimilt að ákvarða
tekjur hjá móðurfélaginu vegna vinnu án endurgjalds, en taldi hins vegar dótturfélaginu það til
tekna að hafa notið gæða hjá móðurfélaginu og skattlagði það um kr. 350.000. Fyrir lands-
skattaréttinum krafðist dótturfélagið niðurfellingar á skattlagningunni á kr. 350.000 gegn yfir-
lýsingu um að greiða þá fjárhæð til móðurfélagsins. Rétturinn féllst ekki á þá kröfu en staðfesti
skattlagningu skattkærunefndar á dótturfélagið á þeim rökum að óumdeilt væri að móðurfélagið
hefði án endurgjalds látið dótturfélaginu í té vinnuafl. Varðandi nánari upplýsingar um leiðréttingar
má vísa til Jan Pedersen: Transfer Pricing. 1998, þátt V.
13 Sjá Kristján Gunnar Valdimarsson: „Skattasniðganga". Tímarit lögfræðinga. 3. hefti 1999,
bls. 228, 237-238, 241-253 og 259-261.
80