Tímarit lögfræðinga - 01.09.2000, Síða 20

3. NÁNAR UM ARMSLENGDARREGLUR 58. GREINAR
3.1Inngangur
Eins og fram hefur komið er armslengdarregla 1. mgr. 58. greinar mjög opin
og almenn í framsetningu sinni. Skilyrði fyrir beitingu hennar er þó að um
hagsmunatengsl sé að ræða milli aðila, eins og áður segir. Fyrsta skilyrði hennar
má segja að sé það að um gildan samning sé að ræða milli skattaðila, sbr. orða-
lagið „semja um“. Skattaleg leiðrétting, sem byggist á armslengdarreglu 1. mgr.
58. gr., felur því engan veginn í sér höfnun á ráðstöfunum þess samnings sem
liggur til grundvallar viðkomandi viðskiptum heldur byggir hún þvert á móti á
samningnum sjálfum með vefengingu á innihaldi þeirra ráðstafana sem samn-
ingurinn fjallar um, og þá einkum vefengingu á verðskilmálum hans. Arms-
lengdarleiðrétting felur því í sér skilmálaleiðréttingu.24 Eins og áður hefur verið
lýst felur skilmálaleiðrétting í sér endurskiptingu eða endurdreifingu tekna milli
samningsaðila, án þess að heildarfjárhæð hagnaðarins sæti nokkurri gagnrýni.
Ef hagnaður sölufyrirtækis vegna sölu á vöru til tengds kaupfyrirtækis er
lækkaður um 100 krónur hækkar hagnaður síðamefnda fyrirtækisins um sömu
fjárhæð. Fyrsta dæmið hjá ríkisskattanefnd um beitingu reglunnar, þá 3. mgr. 18.
gr. 1. nr. 68/1971, er að finna í úrvali úrskurða ríkisskattanefndar 1973, bls. 36.
I máli rskn. nr. 898/73 er fjallað um reiknuð laun aðaleiganda hjá sameignarfélagi.
Þar eð eigandinn reiknaði sér engin laun frá fyrirtækinu reiknaði skattstjóri honum
kr. 50.000 í tekjur vegna þessa en taldi þá fjárhæð ekki frádráttarbæra hjá félaginu.
Rskn. féllst á það að skattstjóra hefði verið þetta heimilt vegna þess að hann hefði
verið aðaleigandi sameignarfélagsins og réði því þar af leiðandi einn. Nefndin vísaði
einnig til 3. mgr. 18. gr. 1. nr. 68/1971 um tekjuskatt og eignarskatt. Hins vegar taldi
nefndin heimilt að telja hin reiknuðu laun til frádráttar hjá félaginu.
í dag myndi væntanlega leitað til ákvæða 1. tl. A-liðs 7. gr. 1. 75/1981 um
reiknað endurgjald um leiðréttingu af þessu tagi. Hér á eftir verður fjallað um
ýmis tilvik þar sem armslengdarreglan kemur við sögu.
3.2 Breytingar á rekstrarformi
Algengt er að aðilar stundi ýmis konar starfsemi í ólíkum félögum eða skipti
þeirri starfsemi sem þeir stunda milli ólíkra félaga. Að sjálfsögðu er slíkt heim-
ilt enda er mönnum sem aðalreglu heimilt að skipa fjármálum sínum eins og
þeim sýnist innan marka laga. Sama gildir þegar einstaklingur í rekstri ákveð-
ur að reka starfsemi sína sem hann hefur stundað í eigin nafni framvegis undir
merkjum hlutafélags sem hann er eigandi að.
I þeim tilvikum þegar menn færa slíka starfsemi eða hluta hennar frá þeim
félögum eða formum sem þeir hafa rekið hana í yfir í annað félag eða félög í
24 Jan Pedersen: Transfer Pricing. 1998, bls. 38.
88