Tímarit lögfræðinga - 01.09.2000, Blaðsíða 26

Athyglisvert er að líta til þróunar danskrar framkvæmdar varðandi vaxtalaus
lán frá aðalhluthafa til hlutafélags. Þar hafði um langan aldur tíðkast sú
framkvæmd að skattleggja aðalhluthafann á grundvelli reiknaðra vaxtatekna
miðað við sömu vexti og lýst var hér að framan, þ.e. forvexti Seðlabankans +
4%. Þessari framkvæmd var hafnað með dómi Hæstaréttar frá árinu 1998, TfS
1998.199 H.35
í málinu var um að ræða aðalhluthafa sem átti inneign hjá félaginu sem orðið hafði
til vegna sölu fasteigna. Inneignin var án vaxta og ákváðu skattyfirvöld aðalhluthaf-
anum því reiknaðar vaxtatekjur og skattlögðu hann samkvæmt því. Hæstiréttur ógilti
þessa leiðréttingu skattyfirvalda með tilvísun til þess að ekki fyndist heimild til
slíkrar leiðréttingar í lögum. Hæstiréttur rakti það sérstaklega að hvorki í 4. gr.
tekjuskattslaganna né annars staðar í skattalöggjöfmni væri tekin afstaða til þess að
hve miklu leyti og undir hvaða kringumstæðum mætti víkja til hliðar samningum um
vaxtalaust lán. Skattlagning hjá lánveitanda vegna reiknaðra vaxta yrði því að byggj-
ast á því að með umræddum ráðstöfunum væri stefnt að sniðgöngu (d. omgaaelse).
Hæstarétti þótti sýnt að um slíkt væri ekki að ræða og var því leiðréttingu skattyfir-
valda hafnað sem óheimilli.
í TfS 1998.238 H var um að ræða vaxtalaust lán frá dönsku móðurfélagi til dansks,
samskattaðs dótturfélags. Skattyfirvöld leiðréttu tekjur móðurfélagsins í samræmi
við gildandi framkvæmd um forvexti + 4%. Tekjur skattframtals dótturfélagsins voru
ennfremur lækkaðar um samsvarandi fjárhæð vegna vaxtaútgjalda, en síðan hækk-
aðar aftur um sömu fjárhæð þar sem litið var á vaxtafrelsið sem skattskylt framlag til
dótturfélagsins. í Hæstarétti féllst skattaráðuneytið á kröfu félaganna um að gildi
samninganna um vaxtafrelsi væri viðurkennt. Afleiðing dómsins var því sú að
vaxtaleiðrétting fór hvorki fram hjá móður- né dótturfélaginu.36
í framhaldi af þessum dómum brást danska löggjafarvaldið við með þeim
hætti að samþykkja róttækar breytingar á skattalögum varðandi milliverðsregl-
ur og vöm gegn magurri eiginfjámiögnun, sbr. kafla 6.1 og 7.2 hér á eftir.37
4. TVÍSKÖTTUNARSAMNINGAR
4.1 9. gr. samningsfyrirmyndar OECD
Eins og áður er vikið að hefur 9. gr. samningsfyrirmyndar OECD að geyma
líkan að milliverðsreglu sem notað er að hluta eða öllu leyti í öllum tvískött-
unarsamningum sem Island er aðili að. 9. greinin hljóðar svo í íslenskri þýð-
ingu, sbr. t.d. samningurinn frá 4. október 1999 við Lúxemborg.
1. Þegar
a) fyrirtæki í samningsríki tekur beinan eða óbeinan þátt í stjóm eða yfirráðum fyrir-
tækis í hinu samningsríkinu, eða á, beint eða óbeint, hluta af fjármagni þess, eða
35 Sbr. Jan Pedersen: Transfer Pricing. 1998, bls. 51-52.
36 Sami, bls. 57-58.
37 Sjá ennfremur neðanmálsgrein nr. 12 hér að framan.
94