Tímarit lögfræðinga - 01.09.2000, Síða 28

því að skattyfirvöld í hinu ríkinu skuli, þegar um er að ræða hækkun hagnaðar
annars fyrirtækisins, framkvæma samsvarandi lækkun á hagnaði hins fyrirtæk-
isins í því ríki, til þess að koma í veg fyrir tvítalningu hagnaðar.
I alþjóðlegum skattarétti hefur verið rætt um það hvort 9. greinin sem slík í
tvísköttunarsamningi veiti heimild til tekjuleiðréttinga eða hvort slík leiðrétting
verði auk þess að styðjast við innanlandsreglur um milliverðsleiðréttingar.39
Eins og kunnugt er eru tvísköttunarsamningar ekki formlega leiddir í lög á
Islandi með samþykki Alþingis hverju sinni.40 Það verður því að teljast líklegt
að hæpið væri að beita 9. greininni án samsvarandi heimildar í íslenskum lög-
um. Áður eru rakin tengslin milli 1. mgr. 58. gr. og 9. greinar samningsfyrir-
myndar OECD. Það verður því almennt að telja að 9. greinin hafi nægilegan
stuðning í 58. gr. tskl.
Eins og áður segir geta armslengdarreglur ekki einungis átt við milli dóttur-
og móðurfélaga heldur einnig milli félags í einu landi og fastrar atvinnustöðvar
þess í öðru landi, sbr. 2. mgr. 7. greinar samningsfyrirmyndar OECD. Máls-
greinin hljóðar svo:
Þegar fyrirtæki í samningsríki hefur með höndum atvinnurekstur í hinu samnings-
ríkinu frá fastri atvinnustöð þar, skal hvort samningsríki um sig, nema annað leiði af
ákvæðum 3. mgr., telja föstu atvinnustöðinni þann hagnað sem ætla má að komið
hefði í hennar hlut ef hún væri sérstakt og sjálfstætt fyrirtæki sem hefði með höndum
sams konar eða svipaðan atvinnurekstur við sömu eða svipaðar aðstæður og kæmi að
öllu leyti sjálfstætt fram í skiptum við það fyrirtæki sem hún er föst atvinnustöð fyrir.
2. mgr. 7. gr. mælir því fyrir um armslengdarreglu við uppgjör fastrar
atvinnustöðvar fyrirtækis í öðru landi. I athugasemdum OECD við málsgrein-
ina segir á þá leið, að í ákvæðinu felist sú skoðun, sem sé almennt fylgt í
tvíhliða samningum, að telja eigi föstu atvinnustöðinni til tekna þann hagnað
sem hin fasta atvinnustöð hefði haft ef hún hefði, í stað höfuðstöðvar sinnar, átt
viðskipti við algerlega aðskilið fyrirtæki samkvæmt skilmálum og verði ráðandi
á hinum venjulega markaði.41
í 6. mgr. 11. gr. og 4. mgr. 12. gr. samningsfyrirmyndar OECD er að finna
armslengdarsjónarmið varðandi vexti og þóknanir þegar um er að ræða sérstök
tengsl milli aðila. Varðandi armslengdarreglur er ennfremur vert að minna á
ákvæði 24. gr. um bann við mismunun og 25. greinar um gagnkvæmt sam-
komulag. Síðastnefndu greinina er hægt að nota þegar bær stjómvöld í samn-
ingsríkjum vilja leysa mál með gagnkvæmu samkomulagi sín á milli og gildir
að sjálfsögðu einnig um milliverðsmál. Gallinn við þessa grein er hins vegar sá
að það hvílir engin skylda á samningslöndunum að ná niðurstöðu um deilumál
sín.
39 Sjá Jan Pedersen: Transfer Pricing. 199S, bls. 168.
40 Sjá Garðar Valdimarsson: „Nýr Norðurlandasamningur um tvísköttun". Tímarit lögfræðinga.
4. hefti 1997, bls. 291.
41 Samningsfyrirmynd OECD, 1998, bls. 91.
96