Tímarit lögfræðinga


Tímarit lögfræðinga - 01.09.2000, Page 67

Tímarit lögfræðinga - 01.09.2000, Page 67
Algengt er, að samið sé um hæð dráttarvaxta á þeim sviðum, sem það er heimilt og eru þeir í þeim tilvikum hærri en þeir dráttarvextir, sem tilgreindir eru að ofan. Ekki er hægt að segja um hvaða dráttarvexti er samið. í sjálfu sér eru ekki aðrar takmarkanir að einkarétti á heimildum til þess að semja um hæð dráttarvaxta en felast í 36. gr. samningalaga og öðrum ógildingarreglum þeirra laga, en tekið skal þó fram, að í sænskum og norskum vaxtalögum eru sérstakar ógildingarreglur, eins og fyrr er getið. Rætt hefur verið um það, hvort þörf sé á að setja í vaxtalög annarra þjóða sérstaka ógildingarreglu, sem ætlað væri að heimila að ógilda í heild eða að hluta samningsákvæði um dráttarvexti.15 Abendingar um þetta eru einkum komnar frá Finnlandi og byggjast á sjónar- miðum um, að hin almenna ógildingarregla 36. gr. samningalaga sé ekki nægjanleg til að tryggja réttaröryggi á þessu sviði.16 Ekki verður séð, að uppi séu áform á öðrum Norðurlöndum um að hverfa frá frelsi til að semja um drátt- arvexti. Dráttarvextir samkvæmt 10. gr. vaxtalaga eru nú (september 2000) 23% á ári og þá má leggja við höfuðstól á 12 mánaða fresti. I þessu felst, að standi vanskil t.d. í 24 mánuði eru dráttarvextir í raun 25,6% á ári, standi þau í 36 mánuði eru þeir 28,69% á ári og ef vanskil standa í 48 mánuði eru dráttarvextir í raun 32,21% á ári. Þetta eru óneitanlega háir dráttarvextir, einkum í ljósi þess að hækkun vísitölu neyzluverðs miðað við síðasta tólf mánaða tímabil frá júní 2000 var 5,5%, en 4,3% ef einungis er tekin hækkun milli maí og júní og hún uppfærð til tólf mánaða hækkunar. Fram hefur komið gagnrýni á heimildina til að bæta dráttarvöxtum við höfðustól vegna þess hve dráttarvextirnir hækka við það.17 Fullyrða má, að það eru ekki margir ávöxtunarmöguleikar, sem fela í sér meiri ávöxtun fjár en þeir, sem felast í því að kaupa vanskilakröfur. Þetta er þó eðli málsins samkvæmt áhættusamt, ef ekki eru öruggar tryggingar að baki krafnanna. Ef heimilað verður að semja um hærri dráttarvexti en leiða af 10. og 12. gr. vaxtalaga (um síðamefndu greinina vísast þó til þess er síðar segir um hana) er mikilvægt að lögfestar verði ákveðnar aðferðir við slíka samninga til þess að haga megi kröfugerð í dómsmálum með þeim hætti, að ekki þurfi að tilgreina hæð vaxta á hverju tímabili. Það skiptir miklu máli, að slíkt sé gert, enda myndi annað leiða til aukinnar vinnu lögmanna, dómara og annarra, sem fást við úr- lausn ágreiningsefna um peningakröfur og stórauka hættu á mistökum. Því er lagt til, að ef heimilað verður að semja um dráttarvexti verði reglan á þessa leið: 15 Sbr. umfjöllunarefni á 35. Norræna lögfræðingamótinu í Osló 1999. 16 Sjá erindi Anne Ekblom-Wörlund á 35. Norræna lögfræðingamótinu í Osló 1999. í erindi sínu, sem enn er óútgefíð af mótsstjóm, bendir hún á tvo finnska hæstaréttardóma, þar sem hafnað var að lækka eða fella niður dráttarvexti, þótt tilefni haft verið til þess að hennar mati. Segja má þó, að niðurstaðan í umræðunum hafi verið sú, að ekki væri ástæða til að setja slíka reglu í vaxtalögin, heldur ætti að huga að reglum um aðferðina við að ákveða dráttarvexti í samningum. 17 A 113. löggjafarþingi var lagt fram þingmannafrumvarp þar sem lagt var til að þessi heimild yrði afnumin, sbr. Alþingistíðindi 1990-91, A-deild, bls. 3853-3856. 135
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104

x

Tímarit lögfræðinga

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit lögfræðinga
https://timarit.is/publication/586

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.