Tímarit lögfræðinga - 01.09.2000, Blaðsíða 70

Regla 13. gr. er í samræmi við meginreglur í norrænum kröfurétti.19 Það
verður ekki séð að sérstök ástæða sé til að þrengja reglu þessa í réttar-
framkvæmd svo sem Hæstiréttur hefur gert í framangreindum dómum. Verði
vaxtalögunum breytt þarf að taka það til sérstakrar skoðunar, hvort orða ber 13.
gr. með skýrari hætti, þannig að framkvæmdin verði í samræmi við regluna.
4.5 Regla 14. gr. vaxtalaga
Endurskrifa þarf reglu 14. gr. enda má fullyrða, að allar kröfur sem nú eru
andlag málshöfðunar séu fallnar í gjalddaga eftir gildistöku vaxtalaga. Ef heint-
ilað verður að semja um hæð dráttarvaxta þarf að líkindum að taka tillit til þess
við skipan reglu 14. gr.
4.6 Regla 15. gr. um upphafstíma dráttarvaxta á skaðabætur
Almenna reglan um upphafstíma dráttarvaxta á skaðabætur er í fyrri málslið
15. gr., en þar segir, að slíkar kröfur skuli bera dráttarvexti að liðnum mánuði
frá þeim degi, er kröfuhafi sannanlega lagði fram þær upplýsingar, sem þörf var
á til þess að meta tjónsatvik og fjárhæð bóta. í 2. málslið er undantekningar-
regla, sem heimilar dómstólum að ákveða annan upphafstíma dráttarvaxta. í
skýringum í greinargerð kemur glögglega fram af hvaða ástæðum undan-
tekningarreglan er sett, en þar segir:
Vextir fyrir tímabilið frá slysdegi og þar til endanlegt uppgjör fer fram mega ekki
stuðla að því, að annar hvor málsaðilja hafi hag af því að tefja málið og mega heldur
ekki verða til þess að uppgjöri bóta verði hraðað meira en góðu hófi gegnir til að
meta örorkuna sem bezt. Því er dómstólum hér fengin heimild til að kveða á um
vaxtatímabilin hverju sinni.
Þessar skýringar sýna, að fyrst og fremst er miðað við skaðabótakröfur vegna
líkamstjóna. Reglur um mat á örorku og ákvörðun á fjárhæð skaðabóta fyrir
líkamstjón hafa breytzt í grundvallaratriðum eftir að vaxtalögin voru sett. Auk
þess gilda, svo sem fyrr segir, sérstakar reglur um almenna vexti af skaðabóta-
kröfum fyrir líkamstjón samkvæmt 16. gr. skaðabótalaga. Það þarf að huga sér-
staklega að því, hvort þau rök, sem talin voru fyrir hendi þegar þessi undan-
tekningarregla var sett, eigi enn við. Auk þess verður að hafa í huga, að dóm-
stólar hafa lengi túlkað undantekningarregluna frjálslega, svo ekki sé dýpra í
árinni tekið, sbr. t.d. H 1992 2122, auk þess sem finna má þess dæmi úr dóma-
framkvæmd að undantekningarreglunni hafi verið beitt um kröfur sem ekki
teljast skaðabótakröfur, sbr. H 1992 2064. Ef ástæða er talin til að hafa slíka
undantekningarreglu í lögum, verður að telja rétt að þrengja hana til þess að
tryggja samræmda réttarframkvæmd um upphafstíma dráttarvaxta.
19 í riti Mogens Munch, Renteloven med kommentarer, bls. 114, er t.d. vísað til bæði dansks og
norsks dóms um þetta, sbr. og Trygve Bergsáker: Pengekravsret, bls. 193-194.
138
j