Tímarit lögfræðinga - 01.02.2002, Síða 24

Eins og áður segir eru það vanefndir kaupsamninga og afleiðingar þeirra sem
eru megin viðfangsefni kpl. og út frá því sjónarhorni má í grófum dráttum
skipta efni laganna í þrjá megin þætti:
I fyrsta lagi eru ákvæði II.-V. kafla þar sem fjallað er unr skyldur seljanda
við afhendingu söluhlutar og afleiðingar vanefnda á þeim skyldum. Til viðbótar
eru ákvæði XIV. kafla um kröfu kaupanda á hendur fyrri söluaðila. í öðru lagi
eru ákvæði VI.-VII. kafla þar sem fjallað er um skyldur kaupanda í tengslum
við greiðslu kaupverðs og atbeina hans að efndunt og um afleiðingar vanefnda
kaupanda á þeim skyldum. I þriðja lagi eru ákvæði VIII.-XI. kafla þar sem er
að finna sameiginlegar reglur sem gilda við vanefndir af hálfu bæði seljanda og
kaupanda. Þetta má sýna myndrænt með eftirfarandi hætti:
Afhending
söluhlutar
Skyldur________Vanefnda-
seljanda heimildir
kaupanda:
- Efndir
- Riftun
- Skaðabætur
- Afsláttur
- Hald á kaupverði
- Urbætur
- Ný afhending
- Krafa kaupanda á
hendur fyrri söluaðila
Greiðsla _________Skyldur__________^Vanefnda-
kaupverðs kaupanda heimildir
og atbeini seljanda:
að efndum
- Efndir
- Riftun
- Skaðabætur
- Hald á greiðslu
Vanefndir
seljanda og
kaupanda
Sameiginlegar
reglur:
- Stöðvun greiðslu v. fyrirsjáanl. vanefnda
- Riftun vegna fyrirsjáanlegra vanefnda
- Ahrif gjaldþrots samningsaðila
- Riftun: framkvæmd. réttaráhrif, uppgjör
- Ákvörðun skaðabóta
- Umönnun söluhlutar
Þegar kaupsamningur hefur verið vanefndur hefur kröfuhafi samkvæmt kpl.
rétt til þess að velja um vanefndaúrræði. Það er í sjálfu sér ekki nýmæli miðað
við eldri rétt en nýmæli kpl. felast í því að lögin telja upp þær vanefndaheim-
ildir sem samningsaðili öðlast við það að gagnaðili hans vanefndir skyldur
sínar.
Þótt vanefndir og vanefndaafleiðingar skipi mjög stóran sess í kpl. hafa lögin
eigi að síður einnig að geyma ákvæði sem snúa að efni kaupsamninga og gilda
þegar aðilar hafa ekki samið á annan veg en þann sem í lögunum greinir. Þannig
18