Tímarit lögfræðinga - 01.02.2002, Blaðsíða 37

ingi laganna. Á hinn bóginn skiptir ekki máli hvort umsvif seljanda eru lítil eða
mikil eða hver er tilgangur hans með sölustarfseminni. Af þeim sökum útilokar
það ekki að um neytendakaup geti verið að ræða þótt arður af sölustarfsemi
skuli renna til viðskiptamanna eða til einhverra góðgerðamála.32
8.3 Persónuleg not kaupanda
í öðru lagi er áskilið í 2. mgr. 4. gr. kpl. að um persónuleg not sé að ræða
fyrir kaupandann, fjölskyldu hans, heimilisfólk eða þá sem hann umgengst.
Orðasambandið ber að túlka rúmum skilningi. Þannig munu t.d. þar undir falla
hlutir sem keyptir eru til tækifærisgjafa. Einnig hlutir sem t.d. nemendafélög,
húsfélög og ýmis almenn félög kaupa til persónulegra nota fyrir félagsmenn
sína. Sú staðreynd að fleiri en einn einstaklingur skipuleggja sameiginleg inn-
kaup útilokar ekki að um neytendakaup sé að ræða ef tilgangur kaupanna er
persónuleg not. Yfirleitt má þó segja að því stærri sem þau samtök eru sem að
innkaupum standa þeim mun meiri líkur eru til þess að kaupin fái á sig blæ
kaupa í atvinnustarfsemi. Vera má einnig að hlutur sé að nokkru leyti keyptur
til persónulegra nota en að öðru leyti til atvinnurekstrar. Dæmi um það er þegar
keypt er bifreið sem kaupandi hyggst að sumu leyti nota persónulega en að öðru
leyti við atvinnustarfsemi sína. Hér verður að leggja til grundvallar hver er
aðaltilgangur kaupanna. Ef hann er aðallega sá að kaupa bifreið til persónulegra
nota verður að telja að um neytendakaup sé að ræða og öfugt. Akstur bifreiðar
til og frá vinnu telst til persónulegra nota í þessu sambandi.33
8.4 Þýðing vitneskju seljanda
Fram kemur í 2. mgr. 4. gr. kpl. að jafnvel þótt kaup falli undir skilgreining-
una á neytendakaupum er þó ekki unnt að líta á þau sem slík ef seljandi hvorki
vissi né gat vitað að kaupin hefðu slíkan tilgang þá er þau gerðust. Rétt er þó að
leggja á það áherslu að ákvæðið felur ekki í sér reglu um sönnunarbyrði. Eigi
að síður gefur orðalagið vísbendingu um að það er seljandinn sem ber sönnun-
arbyrðina þegar sú spuming vaknar hvort hann vissi ekki eða mátti ekki vita um
tilgang kaupanda. Við mat á vitneskju seljanda hefur það þýðingu um hvers
konar hlut var að ræða og hver kaupandinn var. Ef t.d. kaupmaður kaupir skrif-
stofuhúsgögn án þess að upplýsa að hann ætli að nota þau heima hjá sér til per-
sónulegra nota myndu kaupin að öllu jöfnu falla utan neytendakaupa.34
32 Alþt. 1999-2000, þskj. 119, bls. 53. Um norskan rétt sjá t.d. Christian Fr. Wyller: Kj0psretten
i et nptteskall, bls. 41.
33 Alþt. 1999-2000, þskj. 119, bls. 53. Um norskan rétt sjá t.d. Christian Fr. Wyller: Kjppsretten
i et nptteskall, bls. 40-41.
34 Alþt. 1999-2000, þskj. 119, bls. 53-54. Um norskan rétt sjá t.d. Christian Fr. Wyller: Kjpps-
retten i et nptteskall, bls. 40.
31