Tímarit lögfræðinga - 01.12.2002, Blaðsíða 46

hefur verið, sé sennileg afleiðing háttseminnar. Sérstök ástæða er til að gefa
þessu gaum, þegar þriðji maður hefur blandast inn í rás atburða eða háttsemi
tjónþola, eða eiginleikar hans hafa orðið til þess, að tjón verður meira en
venjulega hefði mátt búast við.
3.4 Hefur tilvist vátrygginga þýðingu við mat á því, hvað telja beri senni-
lega afleiðingu af bótaskyldri háttsemi?
Framangreind spuming er eðlileg, einkum þegar hinn bótaskyldi er ábyrgðar-
tryggður. Hún er eðlileg í ljósi þess, að vátryggingum er ætlað að bæta óvænt
og oft ófyrirséð tjón, þ.e. tjón sem hinn bótaskyldi gat ekki reiknað með eða
forðast.61 Telja verður þó vafasamt, að tilvist ábyrgðartrygginga hafi áhrif í
þessu sambandi, því verður a.m.k. ekki fundinn staður í íslenzkri dómafram-
kvæmd svo óyggjandi sé. Sjá nánar um þetta í kafla 3.6.
3.5 Ýmis tilvik
3.5.1 Þýðing þess, að þriðji maður hefur áhrif á atburðarás fram að
frumtjóni
Ef maður, A, hefur sýnt af sér háttsemi, sem er bótaskyld, leiðir það ekki
sjálfkrafa til þess, að ábyrgð hans falli niður eða sæti takmörkunum, þótt þriðji
maður blandist inn í rás atburða og valdi því, að tjónið verður meira en það
hefði orðið, eða jafnvel þótt af því leiði tjón, sem ekki hefði orðið.62 I þessu
sambandi skiptir það ekki sköpum, þótt háttsemi þriðja manns kunni að vera
bótaskyld líka. Ekki er þó útilokað, að A leysist undan ábyrgð í slíkum
tilvikum, einkum ef háttsemi þriðja manns er alvarleg, t.d. hann veldur tjóni af
ásetningi. I slíkum tilvikum geta verið rök til þess að leysa A undan
skaðabótaábyrgð með vísan til reglna um sennilega afleiðingu, þ.e. ef því
skilyrði telst fullnægt, að tjónið sé ekki sennileg afleiðing af háttsemi A. Hér
verður að vera ljóst, að hlutur þriðja manns sé mikill í tjóni, og heildstætt metið
þarf hlutur A þá að vera lítill. Gott dæmi um slíkt tilvik má sjá í:
H 2000 265
Þrjár stúlkur réðust á I með hrindingum og spörkum að næturlagi í miðbæ Akraness.
Tvær þeirra réðust svo aftur að I og slógu hana í andlitið með flötum lófa, og síðan
allar þrjár með hrindingum. Þeim var gerð refsing fyrir brot á 1. mgr. 217. gr.
almennra hegningarlaga, nr. 19/1940, fyrir árásirnar. Fjórða stúlkan, L, var í hópi
áhorfenda, þegar atlögumar áttu sér stað, og þegar þeirri síðustu lauk sýnist hún hafa
skorizt í leikinn og veitt I alvarlegan höfuðáverka með svonefndu hnésparki í
höfuðið. Varð af því mikið högg. L var dæmd fyrir brot á 2. mgr. 218. gr. almennra
hegningarlaga fyrir brot þetta. Höfuðmeiðsl I höfðu miklar varanlegar afleiðingar.
Hún höfðaði skaðabótamál á hendur þeim öllum fjórum, sent ráðist höfðu að henni.
61 Jan Hellner og Svante Johansson: Skadestándsratt, bls. 204.
62 Bo von Eyben og Hans Henrik Vagner: Lærebog i erstatningsret, bls. 281.
350