Tímarit lögfræðinga - 01.12.2002, Blaðsíða 88

sé hæfastur af nokkrum. Sýnist þama að nokkru leyti geta verið komið jákvætt
svar við spumingunni sem hér er reynt að svara. Þess ber þó að geta að í máli
þessu hélt kærði því m.a. fram að ráðning hefði verið byggð á reynslu af sveitar-
stjómarstörfum og hœfni í mannlegum samskiptum. Kærunefndin vék hins
vegar ekki einu orði að mati á slíkum persónulegum eiginleikum en fjallaði ein-
göngu um reynsluna af sveitarstjórnarmálum sem aðra sérstaka hæfileika.
I ljósi þess að kærunefndin telur að aðrir sérstakir hæfileikar geti komið til
greina, takist atvinnurekanda að sanna þá, er rétt að hafa í huga að velji atvinnu-
rekandi starfsmann út frá persónulegum eiginleikum, þá hlýtur það alltaf að
einhverju leyti að mótast af persónulegu mati atvinnurekanda hvað hann telji
vera eftirsóknarverða persónulega eiginleika umsækjanda. Ekki er víst að alltaf
sé auðvelt að rökstyðja slíkt mat út frá hlutlægum mælikvörðum. Til að mynda
hafa rannsóknir sýnt að í starfsviðtölum ráðist það oft á fyrstu sekúndunum
hvort umsækjandi kemur til greina í starf eða ekki.7 Eins og fram er komið hélt
kærði því m.a. fram að það sem hefði ráðið vali á umsækjanda hefði verið
hæfileiki til mannlegra samskipta. Mjög erfitt getur verið að leggja mælikvarða
á slíka eiginleika og ef mið er tekið af stjómunarrétti atvinnurekanda hlýtur að
mega veita honum eitthvert svigrúm í þeim efnum. Höfundur þessarar greinar
er því ekki að öllu leyti sammála rökstuðningi kærunefndar, að minnsta kosti út
frá hugmyndum mannauðsstjómunar (þess ber að geta að til að ná tilgangi
laganna um jafnan rétt kvenna og karla geta önnur sjónarmið verið mannauðs-
stjómunarsjónarmiðum yfirsterkari, t.d. að atvinnurekendum sé ekki gert of
auðvelt að víkja sér undan ákvæðum laganna) og telur eðlilegra að gera þá kröfu
til atvinnurekenda að þeir verði að sýna fram á að ómálefnaleg sjónarmið hafi
ekki ráðið för við val á umsækjanda í tilfelli sem þessu. Takist atvinnurekanda
það þá eigi hann að fá að njóta stjómunarréttar síns við ráðningar í störf. Þegar
upp er staðið virðist því það svar sem hér er leitað, út frá þessu áliti, vera:
kannski - ef atvinnurekanda tekst að sanna það miklu meiri persónulega hæfi-
leika að þeir rými menntunar- og reynslueiginleikum út.
7. ÁLIT UMBOÐSMANNS ALÞINGIS
í þessum kafla greinarinnar verður fyrst og fremst litið til álits umboðs-
manns Alþingis nr. 2701/1999. Ástæða þess er sú að í því áliti kemur fram með
einna skýrustum hætti hvaða sjónarmið umboðsmaður telur að taka skuli tillit
til við ráðningar í opinber störf. I þessu áliti koma fram sjónarmið sem umboðs-
maður hafði látið uppi í fyrri álitum, t.d. í álitum í málum nr. 382/1991 (SUA
1992 151), nr. 1391/1995 (SUA 1996 451) og SUA 1996 473.
í áliti nr. 2701/1999 var álitaefnið það hver hefði átt að fá skólastjórastöðu
við tónlistarskólann X. Starf skólastjórans var auglýst laust til umsóknar með
eftirfarandi hætti:
7 Gylfi Dalmann Aðalstcinsson, fyrirlestur í febrúar 2002.
392