Tímarit lögfræðinga - 01.12.2002, Blaðsíða 71

athugun á reglum sem standa utan við ákvæðið. Álitaefni geta því auðveldlega
risið um það hvers konar upplýsingar falla innan gildissviðs þess. í lögskýr-
ingargögnum er að finna óljósa afmörkun á þessu atriði en þar segir meðal
annars svo:
Leyndarmál þau, er starfsmaðurinn á að gæta og misnota ekki í ávinningsskyni, geta
verið með tvennum hætti. Annarsvegar öll leyndarmál, er hann hefur fengið
vitneskju um í starfi sínu, hvort sem þau varða starf hans eða ekki, t.d. vitneskja
notarii publici um gildi erfðaskrár. Hinsvegar öll leyndarmál, er varða embætti hans
eða sýslan, án tillits til þess, hvort starfsmaðurinn hefir fengið vitneskju um þau í
starfi sínu eða ekki. Meðan hann gegnir starfinu, á hann að gæta leyndarmála í
sambandi við það, hvemig sem hann hefir að þeim komizt. Að sjálfsögðu verður
honum þó að vera kunnugt um, að málefnið varðar starf hans og á að fara leynt. [...]
I síðari mgr. er refsing lögð við því, ef fyrrverandi opinber starfsmaður segir frá eða
misnotar vitneskju, sem hann hefir fengið í starfi sínu og leynt á að fara. Hafi hann
fengið slíka vitneskju á annan hátt er hann ekki bundinn þagnarskyldunni svo
refsivert sé eftir þessari grein, eftir að hann hefir látið af starfinu.35
Til samanburðar skal hér vakin athygli á því að 1. janúar 1987, samtímis
gildistöku nýrra stjórnsýslulaga (d. forvaltningslov 571/1985) í Danmörku,
gengu í gildi breytingar á 16. kafla dönsku hgl., sbr. lov 573/1985 frá 19.
desember þ.á. Tilgangur þeirra var meðal annars sá að setja skýrari ákvæði um
nýtingu og afhendingu opinbers starfsmanns á trúnaðarupplýsingum sem leitt
gæti til refsiábyrgðar.36 I 1. mgr. 152. gr. dönsku hgl. er að finna lýsingu á
hugtakinu trúnaðarupplýsingar (d. fortrolige oplysninger) til afmörkunar á því
hvaða upplýsingar það eru sem falla undir ákvæðið. Þá er í 3. ntgr. 152. gr. að
finna sérstaka skilgreiningu á hugtakinu trúnaðarupplýsingar sem er svohljóð-
andi:
En oplysning er fortrolig, nár den ved lov eller anden gyldig bestemmelse er betegnet
som sádan, eller nár det i pvrigt er npdvendigt at hemmeligholde den for at varetage
væsentlige hensyn til offentlige eller private interesser.
Af hálfu danskra fræðimanna hefur verið lagt til grundvallar að fyrri hluti
tilvitnaðrar 3. mgr. 152. gr. dönsku hgl. taki til þeirra tilvika þar sem sérákvæði
laga leiða til þess að sérstakar tegundir upplýsinga teljast vera trúnaðarlegs
eðlis. í öðrum tilvikum geti verið um að ræða slík ákvæði í almennum stjóm-
valdsfyrirmælum eða öðrum verklagsreglum sem stjómvöld hafa sett sér. Á
hinn bóginn leiði síðari hluti ákvæðisins til þess að fram fari mat á nauðsyn
refsiverndar með tilliti til verulegra almanna- og einkahagsmuna. Er rakið að í
35 Alþt. 1939, A-deild, bls. 378.
36 Sjá hér nánar betænkning 998/1984 om tavshedspligt og FT 1985/86 A 253, sbr. einnig
umfjöllun hjá Jon Andersen: „Tavshedspligt i forvaltningen". Juristen. 4. tbl. (1988), bls. 159-180,
og hjá Vagn Greve, Gorm Toftegaard Nielsen & Asbjdrn Jensen: sama rit, bls. 97-98.
375