Tímarit lögfræðinga - 01.12.2002, Blaðsíða 26
J starfaði hjá S og lenti þar í alvarlegu vinnuslysi, er hann festi hönd sína í tjakki
mötunarbúnaðar fyrir sorpbrennsluofn. Klemmdist liann illa og var fastur í um 40
mínútur, áður en tókst að losa hann. Hann var illa slasaður á hendi, svo nánast var
um að ræða ófullkomið stúfhögg. Er J kom á sjúkrahúsið 31. janúar 1996 fór hann
í aðgerð á hendinni, en önnur aðgerð var framkvæmd 3. febrúar sama árs. Þá kenndi
J verkja í vinstri öxl og breytingar komu fram á hjartalínuriti. Var hann sendur á
hjartadeild til rannsóknar og þar talið, að hann hefði fengið kransæðastíflu. Hann var
útskrifaður af hjartadeild 9. sama mánaðar og af sjúkrahúsi 31. marz 1996. Vorið
1997 fór J aftur að finna til í vinstri öxl og leitaði 22. maí sama árs á sjúkrahús þess
vegna. Fékk hann þar lyfja- og sprautumeðferð. Hann var fimm dögum síðar fluttur
á sjúkrahús vegna verkja og greindist þá með kransæðastíflu. Þrátt fyrir tilraunir
tókst ekki að bjarga lífi hans og lézt hann síðar sama dag. í skaðabótamáli, sem
ekkja J rak gegn S, var talið, að S bæri ábyrgð á líkamstjóni því, er J hlaut í starfi
sínu, en þó var talið, að hann hefði sjálfur sýnt af sér gáleysi við framkvæmd
starfans og ætti því að bera tjón sitt sjálfur að hálfu. Ekkja J reisti málatilbúnað sinn
einnig á því, að andlát hans hefði orsakast af slysinu, og ætti hún því einnig rétt á
bótum vegna missis framfæranda. I dómi héraðsdóms var vísað til álits læknis, sem
haft hafði J til meðferðar, en hann taldi að sú gífurlega streita, sem hann hafði orðið
fyrir við slysið, hefði haft neikvæð áhrif á hjartasjúkdóm hans og átt beinan þátt í
ótímabæru andláti hans. Einnig var vísað til yfirmatsgerðar, en þar kom fram, að
grunnorsökin fyrir andláti J væri útbreiddur kransæðasjúkdómur, sem örugglega
hefði átt sér margra áratuga aðdraganda. Engu að síður töldu yfirmatsmenn, að öll
sú streita, sem J hafði lent í við slysið og í framhaldi af því, hefði verið meðvirkandi
orsök til að hrinda þeim breytingum af stað, sem leiddu til andláts hans. Taldi
dómurinn, m.a. með vísan til yfirmatsgerðar, að það væri líklegra en ekki, að vinnu-
slysið 31. janúar 1996 hafi verið samverkandi orsök kransæðastíflu þeirrar, er dró J
til dauða hinn 27. maí 1997. Taldi dómurinn, að nægilega væri sýnt fram á orsaka-
tengsl milli vinnuslyssins og andláts J og féllst því á kröfur ekkju hans um bætur úr
hendi S fyrir missi framfæranda.
I framangreindu máli kom fram, að ekki væri liægt að segja fyrir um það,
hvenær hjartasjúkdómur mannsins hefði leitt til dauða hans, ef slysið hefði ekki
orðið, en slysið hefði flýtt fyrir dauða hans. Slysið var því nauðsynlegt skilyrði
hins ótímabæra andláts, en ekki nægilegt skilyrði. I ljósi þess, að íslenzkur
réttur byggir á skilyrðiskenningunni, sem meginreglu og ekki meginorsaka-
kenningunni, og að slysið var eina ábyrgðarástæðan, verður að telja, að niður-
staða þessa dóms sé eðlileg. Niðurstaðan er í samræmi við niðurstöður í sam-
bærilegum málum í norrænum rétti.
Sé litið til síðari flokksins, þ.e. tilvika er tvær eða fleiri orsakir, sem verka
saman en engin ein þeirra myndi teljast nægjanlegt skilyrði til þess að valda
tjóninu, þá eru eins og fyrr segir til ýmis afbrigði.
I tilvikum þar sem allra orsaka er þörf til þess að tjón verði, er ljóst að
skilyrðiskenningin á við, þótt segja megi, að hver orsök sé nauðsynlegt skilyrði,
þá eru þær hver um sig ekki nægjanlegt skilyrði tjóns, því til að valda því þarf
þær allar.
330