Tímarit lögfræðinga - 01.11.2003, Blaðsíða 55

Útgjöld vegna skila á greiðslum af hálfu aðila verða sérstakir liðir við skaða-
bótauppgjör þeirra í millum. Sá sem ábyrgð ber á vanefndum verður að standa
straum af þeim útgjöldum sem þær hafa í för með sér.
Þegar kaupandi riftir kaupum getur réttur seljanda, til að krefjast skila á því
sem hann hefur afhent, takmarkast samkvæmt ákvæðum 66. gr. Akvæði 66. gr.
gildir hins vegar ekki þegar seljandi riftir kaupum. Riftunarréttur seljanda er
takmarkaður af ákvæðum 4. mgr. 54. gr. þegar hlutur hefur verið afhentur kaup-
anda. Þar fyrir utan mun seljandi oft hafa lítinn áhuga á riftun ef kaupandi getur
ekki skilað söluhlut aftur í sama ástandi og hann tók við honum.100
7.2.3 Haldsréttur
í 2. málsl. 2. mgr. 64. gr. kpl. er regla um haldsrétt. Samkvæmt henni getur
samningsaðili haldið því sem hann hefur tekið við þar til gagnaðili skilar því
sem hann hefur móttekið. Samkvæmt 3. málsl. gildir réttur þessi einnig um
skaðabætur og vexti. Reglan tekur einnig til skaðabóta skv. 65. gr. og kröfu um
vexti skv. 2. mgr. 65. gr. Haldsrétturinn skv. 3. málsl. gildir þó ekki ef trygging
hefur verið sett. í ákvæðinu kemur ekkert fram um það hvaða hlutfall skuli vera
milli þeirrar kröfu sem haldsréttarhafi á og þeirra verðmæta sem haldið er. Hér
verður auðvitað að hafa í huga að gagnaðili á alltaf það úrræði að setja trygg-
ingu og komast þannig hjá óþægindum. í öðrum tilvikum er ekki útilokað að
túlka ákvæðið þröngt með hliðsjón af reglunni í 42. gr.101
7.2.4 Haldsréttur kaupanda
Ef seljandi á að afhenda eitthvað á ný getur kaupandi haldið því sem hann
hefur móttekið þar til afhending hefur átt sér stað að nýju, sbr. 3. mgr. 64. gr.
kpl. Samkvæmt þessu á kaupandi rétt til þess að halda söluhlut þar til ný af-
hending hefur átt sér stað. Ákvæðið á bæði við þegar afhending á ný fer fram
að kröfu kaupanda, sbr. 34. gr., og þegar seljandi afhendir á ný skv. 36. gr. lag-
anna. Seljandi hefur auðvitað ekki tilsvarandi haldsrétt í kaupverðinu. Ákvæðið
byggist á þeirri forsendu að seljandinn eigi rétt á því að fá hinn gallaða hlut
aftur til baka þegar hann afhendir á ný.
7.2.5 Samningsskyldur sem ekki falla niður
í 4. mgr. 64. gr. kpl. segir að riftun hafi engin áhrif á samningsákvæði um
atvinnuleyndarmál, um lausn ágreiningsefna eða um réttindi og skyldur aðila
sem leiðir af riftuninni. Af þessu ákvæði leiðir með öðrum orðum að við riftun
falla ekki allar skyldur aðila brott. í þessu sambandi skal sérstaklega tekið fram
að ákvæði í samningum um afleiðingar vanefnda gilda að sjálfsögðu þó að
samningi sé rift, og á þetta t.d. við um skaðabótaskyldu vegna riftunar. Ákvæði
100 Alþt. 1999-2000, þskj. 119, bls. 144-145.
101 Alþt. 1999-2000, þskj. 119, bls. 144-145.
265