Tímarit lögfræðinga - 01.11.2003, Blaðsíða 109

framan er rakið um hversu mjög var lagt upp úr því að setja fram slíkar grein-
argerðir í máli Samtaka norskra úthafsstarfsmanna gegn Noregi.
Þá er athyglisvert að skoða þau dæmi sem að framan eru rakin neðanmáls um
afskipti löggjafans af vinnudeilum á Islandi í þessu ljósi. Fullyrða má að hug-
takið „efnahagsleg neyðarstaða“ getur tæpast átt við í sumum þeirra tilvika.
Sem dæmi mætti nefna bráðabirgðalög nr. 103/1984 um lausn á deilu verka-
lýðsfélaga og sláturleyfishafa á Suðurlandi og lög nr. 5/1986 um lausn vinnu-
deilu Mjólkurfræðingafélags íslands annars vegar og Vinnuveitendasambands
íslands og Vinnumálasambands samvinnufélaganna hins vegar, eða bráða-
birgðalög nr. 60/1986 um stöðvun verkfalls flugvirkja og flugvélstjóra í Flug-
virkjafélagi íslands, sem starfa hjá Amarflugi hf., sem vom staðfest með lögum
nr. 75/1986. í engu þessara tilvika virðist vera unnt að halda því fram að sjónar-
mið um „almannaheiir í skilningi 2. gr. 11. gr. MSE geti hafa átt við.
Samkvæmt dómum mannréttindadómstólsins er fallist á að með vísan til
„almannaheilla“ samkvæmt 2. gr. 11. gr. MSE sé í einhverjum tilvikum unnt að
grundvalla heimild stjómvalda til að afstýra meiriháttar efnahagslegum ófam-
aði sem leiða kynni af vinnudeilu. Með vísan til þess að 2. mgr. 11. gr. miðar
við fremur alvarleg atvik en ekki minniháttar sem forsendur heimilda til undan-
þága blasir við að til að slík afskipti séu innan þeirra marka sem 2. mgr. 11. gr.
gerir ráð fyrir verður að vera um að ræða verulega umfangsmikla og mikilvæga
hagsmuni sem raunvemlega myndu tapast ef ekki er að gert. Undir hugtakið
„almannaheill“ verða tæpast felld tilvik sem varða atvinnuhagsmuni einstakra
fyrirtækja eða fyrirsjáanlegar truflanir á framvindu mála í einstökum atvinnu-
greinum. Slík túlkun myndi í raun þýða að vinndeilur mætti banna einfaldlega
með vísan til þess að þær næðu tilgangi sínum. Á svo víða túlkun er með engu
móti unnt að fallast. Það er vissulega tilgangur verkfalls að trufla atvinnustarf-
semi gagnaðila til að knýja á um framgang krafna í vinnudeilu.
3.5.2 Meðalhófsregla stjórnskipunarréttar
I umfjöllun dómsins um skilyrði beitingar löggjafans á rétti sínum til að tak-
marka verkfallsréttinn er fjallað nokkuð um stjómsýslunefndina sem skipuð var
til að hafa úrskurðarvald um kjaramál sjómanna og sagt:
Fallast má á með stefnanda að ekki hafi verið um eiginlegan gerðardóm að ræða í
lagalegum skilningi heldur stjómsýslunefnd sem falið hafi verið úrskurðarvald um
þennan afmarkaða ágreining.
Um gildistíma ákvarðana gerðardómsins segir í 2. mgr. 3. gr. laganna að gerðar-
dómurinn skyldi ákveða gildistíma ákvarðana sinna. í lögunum vom því ekki skýr
fyrirmæli um gildistíma ákvarðana gerðardómsins. 1 meðförum þingsins gerði meiri-
hluti sjávarútvegsnefndar tillögu um að setja skýrari ákvæði um gildistímann en frá
þeim var horfið að því er segir í lögskýringargögnum vegna mótmæla. Gildistíma
kjaraákvarðana gerðardómsins vom því aðeins settar skorður af því almenna ákvæði
3. gr. laganna að gerðardómurinn skyldi við ákvörðun sína hafa til hliðsjónar kjara-
319