Tímarit lögfræðinga - 01.11.2003, Blaðsíða 57

stæðum að öðru leyti. Þegar fyrir liggja veruleg not verður að meta hæfilegt
endurgjald fyrir þau í hverju tilviki fyrir sig. Leggja ber til grundvallar þau not
sem kaupandinn hefur haft af hlutnum að frádregnum þeim kostnaði sem hann
hefur haft. I slíku mati er heimilt að líta bæði til beins kostnaðar kaupanda og
þeirra óþæginda sem hann hefur haft. Sem dæmi um veruleg not í neytenda-
kaupum má nefna að eðlilegt væri að greiða endurgjald þegar kaupum á pels er
rift eftir að hann hefur verið notaður í tvö ár. Hins vegar væri ekki eðlilegt að
krefjast endurgjalds fyrir not af bíl ef kaupum er rift innan tveggja til þriggja
mánaða. Þó þarf að skoða aðstæður hveriu sinni við mat á því hvað teljist veru-
leg not.104
Hugtakið hœfilegt endurgjald ber að skilja þannig að endurgjaldið getur
venjulepa ekki orðið hærra en sú verðmætisrýmun sem not kaupanda hafa leitt
af sér. A hinn bóginn leiðir af framansögðu að kaupandanum ber ekki án fyrir-
vara að greiða fulla verðrýmun hlutarins. Endurgjaldi skal almennt svara fyrir
tímabilið frá því að söluhlut var veitt viðtaka og þar til honum er skilað aftur.
Af samningi aðila getur þó leitt að afrakstur af söluhlut eigi að koma kaupand-
anum til góða frá fyrra tímamarki, og þegar svo hagar til ber að sjálfsögðu að
miða við það tímamark. Ef það er kaupandinn sem riftir kaupum verður að taka
sérstaka afstöðu til þess hvort hann eigi að greiða bætur fyrir notkun sem hann
hafði af hlutnum eftir að gallinn kom í ljós, t.d. meðan deilt var um hvort rift-
unarréttur væri til staðar. Hér sem endranær verður að meta hvað telst hæfilegt
endurgjald.105
7.3.2 Skylda seljanda til að greiða vexti
Seljanda ber skv. 2. mgr. 65. gr. kpl. að greiða vexti í samræmi við ákvæði
71. gr. ef hann á að endurgreiða kaupverðið.106 Ber þá að miða upphafstíma
vaxta við þann dag sem seljandi tók á móti greiðslunni. Ef kaupandinn hefur
greitt kaupverðið með afborgunum verður að miða vexti við hverja einstaka
afborgun. Sama gildir hafi kaupverðið verið greitt fyrir fram, þ.e. þá ber selj-
anda að greiða vexti frá því hann tók við greiðslunni. Rétt til frekari greiðslna
en vaxta á kaupandi hins vegar ekki samkvæmt ákvæði þessu.
Akvæði 2. mgr. 50. gr. neyt.kpl. er nokkuð frábrugðið 2. mgr. 65. gr. kpl. í
fyrri málslið 2. mgr. 50. gr. kemur fram sambærileg regla og er í lögum um
•ausafjárkaup, að seljanda beri að greiða vexti í samræmi við ákvæði laga um
vexti og verðtryggingu ef hann á að endurgreiða kaupverðið. Hins vegar ber að
111 iða upphafstíma vaxta við annað tímamark en samkvæmt kpl., eða þann dag
sem neytandi tilkynnti seljanda að hann myndi bera fyrir sig gallann. Síðari
>04 Alþt. 2002-2003, þskj. 904, bls. 70.
105 Alþt. 1999-2000, þskj. 119, bls. 145-146.
106 I 71. gr. kpl. kemur fram að sé kaupverðið, eða önnur vangoldin fjárhæð, ekki greidd á réttum
tima beri skuldara að greiða vexti af fjárhæðinni í samræmi við ákvæði vaxtalaga, þ.m.t. hvað
varðar vaxtafót, upphafstíma vaxta og útreikning þeirra.
267