Tímarit lögfræðinga - 01.11.2003, Blaðsíða 70

hagsmuni félaga stéttarfélags væru aðrar leiðir einnig færar. Ákvæði 11. gr. fæli
því ekki í sér rétt stéttarfélagsins til að krefjast þess af ríkisvaldinu sem vinnu-
veitanda að það gerði við sig kjarasamning.24 I báðum þessum málum vísaði
dómstóllinn til þess að stéttarfélögin hefðu haft möguleika á að berjast fyrir
hagsmunum félaga sinna með öðrum hætti, svo sem með því að leggja fram
kröfur sínar fyrir þeirra hönd.
I máli Schmidt og Dahlström gegn Svíþjóð frá 1976 var fjallað um verkfalls-
réttinn sem einn af möguleikum stéttarfélaganna til að gæta hagsmuna félaga
sinna. Kærendur voru meðlimir stéttarfélaga sem höfðu farið í verkföll. Eftir að
samningar náðust voru launahækkanir ekki látnar ná til þeirra vegna aðildar
þeirra að þessum stéttarfélögum. Þeir héldu því fram að þessar aðgerðir stæðust
ekki gagnvart ákvæði 11. gr. MSE þar sem þær væru til þess fallnar að halda
þeim frá því að fara í verkföll. Dómstóllinn minnti á að MSE vemdar réttinn til
að gæta starfstengdra hagsmuna meðlima stéttarfélaga með aðgerðum af hálfu
félaganna og að aðildarríkjunum bæri skylda til að heimila framkvæmd og þró-
un slíkra aðgerða. Akvæði 1. mgr. 11. gr. léti ríkjunum samt sem áður eftir
frjálst val um það með hvaða hætti þau ræktu þessar skyldur sínar. Verkföll
væru án efa ein af mikilvægustu aðgerðum stéttarfélaga til að ná fram þessum
markmiðum sínum, en aðrar leiðir væru þeim einnig færar. Slíkur réttur, sem
fælist ekki berum orðum í 11. gr., gæti með löggjöf ríkja verið háður takmörk-
unum í ákveðnum tilvikum. Um það vísaði dómstóllinn til FSE þar sem réttur-
inn til verkfalla er vemdaður í 4. mgr. 6. gr. en jafnframt háður takmörkunum
samkvæmt ákvæðinu og 31. gr. sáttmálans. Kröfur MSE feli í sér að félögum
stéttarfélaga sé við aðstæður sem brjóti ekki gegn 11. gr. mögulegt að berjast
með aðstoð stéttarfélaganna fyrir vemd starfstengdra hagsmuna sinna. Athugun
á gögnum málsins hefði ekki leitt í ljós að kærendur hefðu verið sviptir þessum
möguleika.25 Dómstóllinn tók þannig ekki beina afstöðu til þess hvort eða að
hvaða marki verkfallsrétturinn væri vemdaður af 11. gr. MSE. Athyglisverð er
hins vegar tilvísun dómstólsins til FSE um að tilteknar takmarkanir séu heimilar
á verkfallsréttinum. Af því mætti álykta sem svo að rétturinn til að fara í verk-
föll sé í rauninni vemdaður í 11. gr. þannig að fari ríki yfir þau mörk sem heim-
iluð em í sáttmálanum sé um að ræða brot á ákvæðinu. Það hefur þó verið um-
deilt hvaða merkingu eigi að leggja í afstöðu dómstólsins til verkfallsréttarins í
þessu máli.26 Verður vart gengið lengra í túlkun á dóminum en að líta svo á að
af honum leiði að séu ekki heimilaðar eða vemdaðar í landslögum aðildarríkis
aðrar aðferðir fyrir stéttarfélag en verkfall til að gæta hagsmuna félagsmanna
24 Swedish Engine Drivers' Union gegn Svíþjóð, dómur 19. janúar 1976.
25 Schmidt og Dahlström gegn Svíþjóð, dómur 19. janúar 1976.
26 Sjá John Hendy: „The Human Rights Act, Article 11, and the Right to Strike“, bls. 587 og
Gavin Lightman og John Bowers: „Incorporation of the ECHR and its Impact on Employment
Law“, bls. 574-575 og 587.
280