Búnaðarrit - 01.01.1895, Side 134

130
ntn þegar hann er pantaður. Þeir fást hjá Torfa fyr-
ir 8. kr.
10. Akdyr hjer á landi eru einkum hestar. Fyrrum
tíðkaðist hjer að beita nautum fyrir plóg og sleða, eink-
um í fornöld. Var það eigi óalgengt hjá fornmönnum,
að þeir ættu 2 eða fleiri akneyti, er þeir notuðu við
plægingu og sleðadráttt. Hjelzt það lengi við að nota
naut til aksturs, og er þess getið á 16. öld. í Biskupa-
annál Jóns Egilssonar er þess getið, að nautum hafi ver-
ið beitt fyrir sleða þegar Ogmundnr biskup Pálsson var
að efna til kirkjugerðar í Skálholti. Þar segir svo:
„En sum stórtrjen ljet biskup (Ögmundur Páiss.) aka
og draga heim á nautum, og voru þau járnuð" (Safn
til sögu ísl. I, 66.). Það sjest af þessu, að naut hafa
verið notuð við sleðadrátt á vetrardag, og að þau voru
járnuð. Einstaka maður hefir alt lil þessa tima notað
naut fyrir sleða og plóg, t. d. Ásgeir heitinn Einarsson
á Þingeyrum. í öðrum löndum er algengt að beita
nautum fyrir plóg og herfi, t. d. á Jótlandi og víðar.
Naut eru miklu sterkari en hestar hjer á landi, og því
betur fallin til þess að draga æki og ganga fyrir plóg.
Ætti að ala upp naut í þeim tilgangi, og nota þau svo
til aksturs í stað hesta eða þeim jafnframt. Naut þykja
stundum baldin og óþæg ef eitthvað á að handsama
þau eða reyna að nota þau við akstur. En það liggur
meðfram 1 því, að þau eru eigi vanin nógu snemma
við band og aktygi, eða rjettara sagt, þau eru ekki
tamin fyr en í ótíma. Ætti þegar að gera þau leiði-
töm í uppvextinum, og venja þau svo smátt og smátt
við ýmsar hreyfingar, aktygi, og að draga eitthvað ljett.
Smáfæra sig svo upp á skaptið, og þyngja ækið, en
varast að beita illu við þau, ef annað er mögulegt, því
það getur komið þrjózku inn hjá þeim. Bezt mun að