Dvöl - 01.04.1938, Blaðsíða 24

102
D V 0 L
og sama skipulag hjá náttúrunni
og gildir í stórskógunum, þarsem
spendj'rin búa niður í jörðinni,
milíi trjánna og upp í trjátoppun-
um.
i úthögum vaxa sumstaðar 5—10
jurtategundir lilið við hlið á svo
sem lófastórum blctti, mjög ólík-
ar að útliti og stærð eins og skor-
dýrin. Jurtirnar alast þarna upp
á sama stað og styðja hverjar aðra
í uppvcxtinum. l3ær virðast halda
hlífiskildi yfir skordýrunum, sem
eiga sér bústað í skjóli þeirra.
Eins og hin risavöxnu tré skóg-
anna og æðri dýr jarðarinnar,
sækja þessi smábörn jarðvegsins
næringu sína til sameiginlegrar
uppsprettu — að brjósti hinnar
voldugu móður jarðar.
Fæstir liafa hugmynd um þann
undraheim, sem dylst undirhverju
fótspori, þegar menn stíga fæti
sínum á gróðri klædda jörð, eða
hörmungar og slys, sem citt fót-
spor getur valdið á jurtum og smá-
dýrum. Stærri skordýrin sjá oft
yfirvofandi hættu og reyna að
forða sér í tíma, ef hægt er.
Köngulær taka stundum sprett,
eins og styggt sauðfé, til þess að
forða sér, þegar maður nálgast
þær. Flugur fljúga líka úr vegi
manns eins og fuglar, sem mæta
styggð, Járnsmiðir flýja oft ofan
í jarðveginn til að komast hjá
slysi, en allra minnstu dýrin saka
minnst, þó að stigið sé ofan á.þau.
En þrátt fyrir þessa tilraun smá-
dýranna, tii þess að komast hjá
hættu, merjast mörg þcirra til
bana, eða limlestast undan fót-
sporum manna eða stóru
dýranna, án þess að nokkur viti,
eða geti við því gert. „Ég varast
að stíga ofau á blóm eða skordýr,
sem verður á vegi mínum, geti
eg komizt hjá því“, sagði mennt-
aður maður við þann, sem þctta
ritar. Vissulega gæti fjöldi manna
þetta líka, ef fólkið vildi hafa fyr-
ir því, að líta niður fyrir fætur
sér, þegar J)að gengur um gróið
land, og ef það bæri skyn á, að
undir fótum þess er hcil vcröld af
starfandi lífsverum, scm ekkert
eiga úrkosta, nema fórna lífi sínu
vegna blindni mannanna.
Margir líta svo á, að skordýrin
yfirleitt séu einkisvirði, eða jafn-
vel skaðleg. Vissulega eru til teg-
undir meðal þeirra, sem gera
mönnum ógagn, eða eru þeim á
einhvern hátt til ama. En livaða
dýrategundir eru til á jörðinni,
sem valda mönnum engu tjóni?
Pær eru varla til meðal tömdu
dýranna, hvað þá heldur þeirra
ótömdu. Ógeð, sem margur hefirá
skoidvrum og köngulóm út um
hagann, stafar einkum af því, að
menn gera sér ekki grcin fyrir
sambandi þeirra við jurtir og æðri
dýr. Almenningur þekkir lítið eða
ekkert inn í lifnaðarhætti hinna
smærri dýra, eða livaða starf þau
inna af höndum í náttúrunni,
frekai1 en sumra dýra, sem lifa á
liafsbotni.
Pað má nokkurn veginn gera