Uppeldi og menntun - 01.07.2005, Page 107

sem svarar til fless sem ekki er kennt e›a litla sem enga athygli fær. Af svörum vi›-
mælenda minna má draga flá ályktun a› margnefndar Inntakstöflur Námsmatsstofnunar
leiki flarna veigamiki› hlutverk og rá›i a› verulegu leyti ákvör›unum kennara um hva›
er teki› til kennslu og hva› ekki. Í Inntakstöflum í náttúrufræ›i frá 2003
(Námsmatsstofnun, 2003) blasir vi›, svo dæmi sé teki›, a› lítil áhersla er á umfjöllun um
líkama mannsins, getna›arvarnir og kynsjúkdóma (flokkur 2) og nær engin á hafi› vi›
Ísland og vistkerfi í heimabygg› (flokkur 1). Þar sem fletta er byggt á könnun á raun-
verulegum áherslum í kennslu ver›ur a› álykta a› flessir inntaksflættir séu hluti af núll-
námskrá íslenskra grunnskóla í náttúrufræ›i á unglingastigi.
Líta má svo á a› me› fleirri ytri stýringu sem hér hefur veri› lýst sé ákvör›unarvaldi›
um skipulag kennslunnar og forgangsrö›un vi›fangsefna í náttúrufræ›i me› vissum
hætti teki› frá kennurum og nemendum. Þa› er athyglisvert a› heyra tvo af vi›mælend-
unum lýsa nokkurs konar si›fer›islegri togstreitu milli fless annars vegar a› kenna á flann
hátt sem fleir telja réttastan og hins vegar fless a› kenna undir prófi›. Þessi togstreita
veldur flví a› fleir veigra sér vi› a› taka til umfjöllunar vi›fangsefni sem fleir telja mikil-
væg me› a›fer›um sem vekja áhuga nemenda vegna fless a› flau taka tíma frá flví a› búa
nemendur undir samræmda prófi›. Bæ›i Shepard (1991) og Abrams (2004) draga fram
ni›urstö›ur rannsókna sem benda í sömu átt og telja bá›ar a› flessi sta›a kunni, flegar
til lengdar lætur, a› draga úr tilfinningu kennara fyrir flví a› fleim sé treyst sem fag-
mönnum og um lei› sjálfstrausti fleirra og starfsánægju.
Í ö›ru lagi er nau›synlegt a› sko›a hva›a tökum kennarar taka fla› efni sem teki› er
til umfjöllunar. Af svörum vi›mælenda a› dæma gætir tilhneigingar til a› vi›fangsefni
nemenda einkennist af flví a› safna upplýsingum til a› leggja á minni› á flví tiltölulega
flrönga svi›i sem hægt er a› prófa me› a›fer›um samræmda prófsins fremur en a› vinna
me› vi›fangsefni sem lei›a til djúprar flekkingar og skilnings. Hvort tveggja rímar vi›
ni›urstö›ur námsmats- og námskrárfræ›inga sem benda á a› af flessum sökum sé vel
hægt a› bæta árangur á samræmdum prófum án fless a› nemendur hafi auki› innistæ›u
sína á svi›i djúprar flekkingar, rökhugsunar og skilnings (sjá t.d. Shepard, 1991).
Þessi tilhneiging kann a› skýrast a› einhverju leyti af prófinu sjálfu sem sætir gagnrýni
vi›mælenda fyrir smásmugulega áherslu á sta›reyndir og minnisatri›i. Auk fless sæta
fjölvalspróf, eins og náttúrufræ›iprófi› er, gagnrýni margra fræ›imanna sem telja flá ger›
prófa henta illa til a› meta flókna flekkingu sem gerir kröfur um rökhugsun, túlkun og
mat (Darling-Hammond, 1997; Dysthe, 2004; Linn og Miller, 2005; Shepard, 1991; 2000).
Hér ver›ur einnig a› hafa í huga flær miklu kröfur um yfirfer› námsefnis og afköst í
námi sem vir›ist mega rekja til samræmda prófsins. Svo er a› heyra a› kennarar séu
undir miklum flrýstingi a› „komast yfir“ mjög miki› námsefni í 8.–10. bekk og a›
Inntakstöflurnar rá›i miklu um flá efnisflætti sem fengist er vi› í kennslunni. Efni› er sótt
til kennslubókanna og flær taldar besti kosturinn til a› koma til skila fleirri flekkingu sem
kemur nemendum best í prófinu enda eru fjölvalsverkefni, ey›ufyllingar og rétt/rangt
spurningar fyrirfer›amikil í fleim verkefnum sem fylgja köflum bókanna. Um lei› ver›a
vi›fangsefni sem ekki fljóna prófinu beint, svo sem vettvangsfer›ir, verkleg kennsla,
tilraunir og umfjöllun um nánasta umhverfi nemenda, útundan flar sem enginn tími
vinnst til fleirra. Allir vi›mælendur lýsa einmitt miklum áhyggjum af stö›u verklegrar
R Ú N A R S I G Þ Ó R S S O N
107
uppeldi_14arg_2hefti_9 copy 12/13/05 9:49 AM Page 107