Uppeldi og menntun - 01.07.2005, Side 125

nemenda. Rökin fyrir flví a› vísindi (science) skyldu eiga sess í grunnmenntun allra barna
frá upphafi skólagöngu sag›i hún m.a. flau a› nau›synlegt væri a› örva skilning allra
barna á náttúrulegu og mannger›u umhverfi sínu, efla svonefnt vísindalegt læsi í
samfélagi sem treysti or›i› á vísindalegar og tæknilegar lausnir á öllum svi›um, a› fyrir-
byggja ranghugmyndir um náttúruleg fyrirbrig›i og sí›ast en ekki síst a› rækta me› öllu
ungu fólki jákvæ› vi›horf til vísinda og skilning á mikilvægi fleirra í lífi og starfi (Harlen,
2000, bls. 1–2). Í formála sama rits segir hún a› brýnustu úrlausnarefnin í flessu sambandi
séu annars vegar skilningur á flví hvernig börn læra og hins vegar slök menntun og færni
kennara í náttúruvísindum (2000, ix).
Vi› svipa›an tón kve›ur hjá Peter J. Fensham (2004). Hann segir a› náttúruvísindi hafi
veri› fláttur í námskrám yngri stiga a› nafninu til allt frá sjöunda áratug 20. aldar, en
einungis fáir metna›arfullir kennarar hafi teki› fla› alvarlega. Því hafi hin nýja áhersla á
„vísindi fyrir alla“ og fla› a› náttúruvísindi og tækni skyldu eiga sinn fasta sess í
námskrám yngri stiga skyldunáms vaki› upp erfi›ar spurningar. Hvernig átti slíkt a›
takast flegar flestir kennarar flessa skólastigs höf›u veikan faglegan grunn á flessum
svi›um og reyndar oft takmarka›an áhuga á fleim og voru jafnvel neikvæ›ir í gar› fleirra?
Fensham tilgreinir ýmis önnur vandamál, svo sem vandræ›agang me› flátt tækni e›a
tæknimenntar í skyldunámi og einnig a› menn hafi átt erfitt me› a› ákve›a hver af
hinum mikla aragrúa flekkingarmarkmi›a og a›fer›a hinna hef›bundnu undirgreina
raunvísinda, líffræ›i, e›lisfræ›i, efnafræ›i, jar›fræ›i og tækni, skyldu eiga heima í hinum
nýju vísindanámskrám fyrir alla og hver ekki. Hva› átti eiginlega a› felast í hinu nýja
vísindalega og tæknilega læsi fyrir alla? Hva› átti eiginlega a› bera á bor› fyrir yngri
nemendur? Allyson Macdonald bendir einnig á fletta: „…æ fleiri nemendur, líka yngri
nemendur og fleir sem höf›u minni námsgetu, voru komnir í náttúrufræ›inám. Þa› var
ekki alveg ljóst hva› yngri nemendur ættu a› læra né hvers vegna…“(Allyson
Macdonald, 2000). Hún vekur einnig athygli á flví a› ekki hafi veri› ljóst hva›a
sérfræ›ingar hef›u best vit á flessu, fræ›imenn á svi›i vísinda, kennslufræ›ingar,
námskrárfræ›ingar e›a hva›.
Samanbur›arrannsóknirnar PISA og TIMSS
Íslendingar eru metna›arfull fljó› me› framsæknar hugmyndir um tæknivædda og
einstaklingsmi›a›a framtí›arskóla og me›al fleirra fremstu á svi›i upplýsinga- og
samskiptatækni. Til marks um fla› eru Íslendingar í litlum hópi fljó›a sem taka flátt í
svonefndri CBAS tilraun OECD, fl.e. a› prófa a› láta hluta nemenda sinna leysa
vísindaflátt PISA 2006 í gegnum tölvur. Slík fljó› hlýtur a› hafa áhuga á tölulegum
gögnum sem gera henni kleift a› bera sig saman vi› önnur ríki á sem flestum svi›um,
ekki síst á svi›i vísindalegs læsis. Áhugi á slíkum samanbur›i fer vaxandi í heiminum og
flví hlýtur a› vera eftirsóknarvert a› taka flátt í honum. Í fyrstu PISA-rannsókn OECD
tóku 43 ríki til dæmis flátt, en vori› 2006 eru horfur á a› flau ver›i um 60.
Samanbur›arrannsóknir eru gagnlegar ef ni›urstö›ur eru túlka›ar og nýttar á
skynsamlegan hátt. En flær eru kostna›arsamar, vandasamar og reyndar varasamar.
Þetta gildir ekki síst um menntarannsóknir flví flar er unni› me› mun erfi›ari og flóknari
gögn en á flestum ö›rum svi›um og erfitt a› henda rei›ur á ýmsum innri tengslum og
M E Y V A N T Þ Ó R Ó L F S S O N
125
uppeldi_14arg_2hefti_9 copy 12/13/05 9:49 AM Page 125