Búnaðarrit - 01.01.1989, Qupperneq 174

Mál nr. 29 og 31
Erindi Arnórs Karlssonar um mat á beitarþoli landsins og erindi Búnaðar-
sambands Borgarfjarðar um afréttarmálefni, fjallskil og fl.
Málin afgreidd með eftirfarandi ályktun, sem samþykkt var með 25
samhljóða atkvæðum:
Búnaðarþing lýsir yfir þeirri skoðun, að beitarþolsmat, byggt á traustum
vísindalegum grundvelli, sé meðal nauðsynlegustu gagna til heppilegrar
landnýtingar við nútímabúskap.
Því er það mikið áhyggjuefni, að ágreiningur er verulegur og jafnvel
vaxandi milli sérfræðinga Rannsóknastofnunar landbúnaðarins annars
vegar og leiðbeiningaþjónustunnar, Landgræðslu ríkisins og ýmissa bænda
hins vegar, um notagildi þess beitarþolsmats, sem Rannsóknastofnun
landbúnaðarins hefur unnið að undanfarna áratugi og þá aðferðafræði, sem
það byggist á.
Búnaðarþing vill því eindregið fara þess á leit við stjórnendur og
sérfræðinga Búnaðarfélags íslands, Rannsóknastofnunar landbúnaðarins
og Landgræðslu ríkisins, að taka höndum saman um að byggja ofan á og
bæta þann grunn, sem lagður er með gróðurkortagerðinni. Verði nýjustu
þekkingu og aðferðum beitt til að meta beitarþo! landsins að nýju, svo að
fyrir liggi á hverjum tíma bezta fáanleg undirstaða hæfilegrar nýtingar.
Jafnframt taki þessar stofnanir höndum saman um að skýra fyrir bændum
og almenningi í hverju þeim gögnum, sem fram hafa verið lögð og afhent
sem „reiknað beitarþol“ er áfátt sem raunverulegu beitarþoli. Ennfremur
að beita sér fyrir sameiginlegu átaki til að fræða almenning um þau fjölþættu
öfl, sem valda og hafa valdið gróðureyðingu hér á landi, þannig að
búskaparhættir nútímans birtist þar í réttu samhengi.
GREINARGERÐ:
Rannsóknastofnun landbúnaðarins hefur um áratugi starfað að gróður-
kortagerð og gróðurmati. Niðurstöður þessara mælinga voru afhentar
eigendum afrétta (og bújarða) sem „reiknað beitarþol", talið í mælieining-
unni ærgildi í tiltekinn dagafjölda á ári.
Bændur fögnuðu þessum gögnum mjög og skildu þetta orðafar (beitar-
þol) svo, að þau væru nothæf viðmiðun í meðalári fyrir það beitarálag, sem
Iandið þyldi, að sjálfsögðu með fyrirvörum um skekkjur af mannle'gum
mistökum. Með hliðsjón af þeim hafa margvíslegar ráðstafanir verið gerðar
og þær líklega veigamestar, að hrossabeit hefur að mestu verið létt af
hálendisafréttum.
Það er því eðlilegt, að bændum bregði í brún, þegar þeir heyra og það
jafnvel frá þeim, sem afhentu þeim á sínum tíma „beitarþolsmatið", að Iönd
þeirra beri, hvað sem tölum líður, litla sem enga beit, og þeir séu að
172