Búnaðarrit - 01.01.1990, Qupperneq 228

Störf erlendis
Vinnubrögð í Danmörku voru frábrugðin því, sem síðar varð á íslandi.
Þegar ég réðst til Næstved, störfuðu þar 12 búfræðikandidatar, sem allir
unnu að mælingum og skipulagningu á framræslu á ræktuðu landi. Fram-
ræslan byggðist á kerfisbundinni rörlagningu brenndra leirröra í stærðunum
2" til 12 eða nánar 2", 21/2", 3", 4", 5", 6", 8", 10" og 12".
Framgangsmátinn var þannig: Bændur, sem óskuðu eftir framræslu á
landi sínu, sendu um það pantanir til skrifstofu svæðis síns. Þar var málið
tekið fyrir, og þeir starfsmenn, sem höfðu viðkomandi svæði, fóru síðan og
könnuðu það. Reyndist þörfin fyrir framræslu landsins á rökum reist, var
landið hæðarmælt og kortlagt. Á skrifstofunni var síðan gerður uppdráttur
af landinu og inn á hann færð þau kerfi, sem nauðsynleg töldust til
þurrkunar landsins. Tilgreind var gerð jarðvegs, vídd röra og halli leiðslna.
Þá var gert yfirlit yfir lengd og vídd röra, kostnaðaráætlun um vinnu og efni
og að Iokum útreikningur um áætlaðan uppskeruauka, sem átti að sýna
arðsemi framkvæmdanna. Þessi gögn fóru síðan til forstjóra skrifstofunnar,
sem yfirfór þau og staðfesti með undirskrift sinni. Því næst fóru þau fyrir
nefnd í amtinu, sem afgreiddi málið til landbúnaðarráðuneytisins, sem
sagði til um framlagsveitingu til framkvæmdanna. Að fenginni þessari
samþykkt var verkbeiðandi látinn vita um niðurstöðuna, og með jákvæði
hans voru leiðslulínur frumkortsins hælaðar á landinu og vinnulisti gerður,
sem sýndi stærð röra, dýpt og halla leiðslna. Að þessu loknu var vinnan
boðin út, og ákvað skrifstofan jafnan, hvaða tilboði skyldi tekið. Einungis
voru tekin tilboð þeirra meistara, sem gengizt höfðu undirpróf í verkefninu
og staðizt það. Tilskilið var, að þeir hefðu innan sinna vébanda nægan,
þaulreyndan mannskap til að vinna hina ýmsu þætti verksins. Vinnuflokk-
urinn skiptist í þrennt: Fyrst komu þeir, sem grófu 2-3 efstu skóflustungurn-
ar, þá kom sá, sem gróf með lokræsaskóflunni niður í því sem næst rétta
dýpt Ieiðslunnar, og aö lokum rörleggjarinn, sem jafnaði botninn og lagði
rörin.
Það að leggja rör er mikið vandaverk. Við brennslu geta rörin undizt lítið
eitt og skekkjast þá til endanna, og verður þá að gæta þess, að rör falli þétt
saman, því að hvergi má vera rauf á milli þeirra. Vel lögð leiðsla er nær
aldrei þráðbein, heldur myndar hún örlitlar sveigjur um miðlínu skurðar.
Rörin eru lögð það þétt, að við skoðun á ekki að vera hægt að losa eill rör án
þess að lyfta tveimur öðrum við hvorn enda þess. Rörin, sem eru 33'A cm að
lengd, leggur verkbeiðandi á skurðkant þvert á lengdarstefnu lagningar eitt
og eitt sér. Rörleggjandinn, sem stendur klofvega yfir skurðinum, hefur af
verkfærum holskóflu til þess að slétta legstæði röranna og kanna rétta dýpt
við halla, sem uppgefinn er á vinnuseðli og lagningarkróks, sem er L- laga
stálteinn á löngu skafti. Króknum erstungið inn í rörið á bakkanum og með
226