Faxi - 01.12.1983, Blaðsíða 65

GUNNAR AUÐUNSSON
Nokkur orð um útgerð
á Vátnsleysuströnd
á síðustu öld ogfleira
Ég varð undrandi er ég sá kortið
sem Lúðvík Kristjánsson útbýr og
birt er í ritinu „íslenskir sjávar-
hættir“ II. bindi. Þar eru merkt
réttilega útver, Hólmabúðir (inn-
an við Stapa) og blönduð verstöð í
Vogunum. En svo er útver merkt á
Brunnastöðum. Agúst Guð-
mundsson (Endurminningar), seg-
ir um Brunnastaði: „Talsvert var
um inntökuskip (viðleguskip),
með 6 til 7 menn hvert. Flest af
Kjalarnesi og Kjós. Auk þessara
skipa voru öll heimaskipin sem
voru vitanlega aðal útgerðin.“
Þarna er hann að fjalla um seinni-
part 19. aldar. Og hann segir enn:
Er því síst oftalið að úr Brunna-
staðahverfi, Vogum og Njarðvík-
um hafi gengið yfir 200 skip. Þess
ber að gæta að Njarðvíkur tilheyra
ekki Vatnsleysustrandarhreppi
eftir ca. 1884, um það leyti eru
byggðarlögin gerð að tveimur
hreppum.
fslenskir Sjávarhættir, II. bindi
bls. 41: „Heimræði var á flestum
bæjum á Vatnsleysuströnd og
sums staðar heimver, jafnframt
því sem þar voru víða inntökubát-
ar. Mest var útgerðin í Brunna-
staðahverfi, enda mátti þar teljast
útver.“
Svo mörg eru þau orð um þessar
veiðistöðvar, sem sennilega allt að
1.500 sjómenn reru frá, þegar mest
var.
í „Andvara" 1884 segir Þor-
valdur Thoroddsen: „Best byggt á
Vatnsleysuströnd í einni sveit á
landinu og flestir stórbændur.“
Þarna er enginn partur af
Ströndinni undanskilinn og allur
þessi uppgangur þarna kemur frá
útgerðinni. Ég vitna í þetta til að
sýna fram á að alls staðar á Strönd-
inni hefur verið mikil útgerð.
Dæmi því til sönnunar er að frá
Auðnum gerði Guðmundur Guð-
mundsson út 5 sexmannaför og 2
áttæringa. A Landakoti, næsta bæ
við Auðnir er talað um 6 til 8 báta.
A Kálfatjörn er Stefán Thoraren-
sen prestur 1857 til 1886. Hann
gerði mest út á þeim tíma 3 skip og
5 báta.
Þetta tek ég sem dæmi um út-
gerð á Ströndinni innan Brunna-
staða, en þar var gert út á hverjum
bæ, meira og minna allar götur til
Hvassahrauns. Sennilega er hægt
að undanskilja einstaka grasbýli
og tómthús þar sem ábúendur reru
á útvegi stórbýlanna. A fyrr-
nefndu korti í „íslenskum sjávar-
háttur", II. bindi, er ekki merkt
ein einasta verstöð frá Brunna-
stöðum að Hvaleyri.
Fiskverkun
Guðbergs Ingólfssonar
• \\i !• • ■
iim:
Kaupum fisk til þurrkunar
GUÐBERGUR INGÓLFSSON
Símar: 7120 - 7082
Óska öllu starfsfólki mínu
gleöilegra jóla og
gæfuríks komandi árs.
FAXI-265