Faxi - 01.12.1983, Blaðsíða 27

ÓLAFUR B. ÓLAFSSON:
Sjávarútvegur á tímamótum
Fátt er meira rætt nú, þegar verðbólgan - að færðum miklum fómum
- er að komast á viðráðanlegt stig, en ástand þorskstofnsins og hinar
miklu efnahagslegu þrengingar, sem samdráttur afla hlýtur að hafa í för
með sér fyrir sjávarútveginn og lífskjör þjóðarinnar í næstu framtíð.
Hvernig stendur á því, að svona illa er komið fyrir sjávarútvegi
okkar, sem raun ber vitni?
Sjávarafurðaframleiðslan hefur þó tvöfaldast á undangengnum ára-
tug, frá 1972 til 1981, og skapað okkur slíka velmegun, að fáar þjóðir
standa okkur á sporði.
Til að átta sig á þeirri tiltölulega flóknu stöðu, sem sjávarútvegur
okkar býr við í dag, er nauðsynlegt að líta yfir þróun hans síðasta
áratug.
Á þessu tímabili má segja, að bylting verði í útgerðarháttum íslend-
inga. Þar koma saman margir þættir:
1. Síldveiðar fyrir Norður- og Austurlandi falla niður undir lok
sjöunda áratugarins og skapa mikla röskun í atvinnutekjum þess-
ara svæða og í efnahagslífi landsmanna.
2. Stjómmálamenn ýta undir þá uppbyggingu, sem þá virtist liggja
beinust við, þ.e. að efla útgerð og fiskvinnslu á þessum svæðum.
Þetta gerðist þrátt fyrir, að þá þegar væri vitað og talað um
takmarkaða afkastagetu fiskstofna okkar og að í framtíðarat-
vinnuuppbyggingu yrðum við að halda inn á nýjar brautir.
3. Stækkun fiskveiðilögsögunnar og árangur okkar í fiskveiðideilun-
um gaf okkur nýjar forsendur fyrir stækkun togaraflotans. Hin
góðu áhrif, sem tiltölulega tryggur og stöðugur togaraafli hafði á
rekstrareiningarnar í landi, örfaði um of til að halda áfram á
þessari braut, svo að við sitjum í dag uppi með allt of stóran
togaraflota.
4. Þáttur opinberra fulltrúa og sveitarstjóma í einstökum fjárfest-
ingarákvörðunum og eignaraðild verður mun stærri en áður hafði
tíðkast. Útgerðin var áður að yfirgnæfandi hluta á ábyrgð ein-
staklinga.
5. Atvinnufölunarsjónarmið einstakra svæða vega á þessu tímabili
meira en aðrsemissjónar-
mið. Heildarhagsmunir út-
gerðarinnar virðast vera
látnir liggja á milli hluta við
töku fjárfestingarákvarð-
ana.
Suðurnesjamenn hafa margoft
varað við afleiðingum þess, að
sækja um of í fisk á uppvaxtar-
svæðum hans. En enginn ráða-
maður hefur tekið mark á þeim
og sjálfsagt hafa þeir verið taldir
öfundsjúkir og andvígir byggða-
stefnu. Suðurnesjamenn hafa
horft á uppbyggingu og nýbygg-
ingu frystihúsa úti um land á
sama tíma og lokun frystihúsa fyrir fullt og allt er árlegar viðburður á
þeirra heimaslóð.
Og hin síðari ár er sala togara af Suðumesjum álíka algengur við-
burður og togarakaup til svæðisins. Svipaða sögu má segja af endumýj-
un bátaflotans.
Þessar vikumar snýst hugur allra, sem tengjast sjávarútvegi, um
stjórnun veiðanna á næsta ári. Er þá einkum leitað leiða, sem milda
afleiðingar aflasamdráttarins það árið.
En verðum við ekki að hugsa til lengri tíma?
Verða stjórnmálamenn ekki fyrst og fremst að reyna að læra af
mistökum fyrri ára?
Verður ekki stefnan sú, að þróa sjávarútveginn í það horf, að há-
marksafraksturgeta fiskstofnanna sé tryggð, samfara hámarksarðsemi
sjávarútvegsins.
Slíkt gerist ekki í einni svipan, en því ríkari ástæða er tii að marka
rétta stefnu sem fyrst.
Okkur verður að takast að koma sjávarútvegi okkar út úr þeim
heimatilbúnu þrengingum, sem hann nú býr við, svo hann geti áfram
verið ein af meginstoðum velmegunar í landi okkar.
Lótus
Lótus er fáanlegt alhvítt, einnig með platínurönd.
Hafirþú hug á að eignast Lotus a jólaborðið, þá er
ráðlegast aó gera pöntun fljótlega.

Innnömmun
SuDunnesjR

VATNSNESVEG112
KEFLAVÍK SÍMI3598
FAXI-227