Almanak alþýðu - 01.01.1930, Blaðsíða 59

almætti sínu, hafðí orðið „guð“ fulikomlega
ákveðna merkingu; en fyrir aðsúg skynsemis-
sinna hefir orð þetta bliknað meir og meir,
unz nú, að heita má vandséð, hvað fólk á við,
þegar það heidur því fram, að það trúi á
guð. Við skulum taka í röksemdaskyni skil-
greiningu Matthew Arnolds: „Afl, annað en
vér sjálfir, sem miðar að réttlæti.“ Ef til vili
gætum vér gert þetta enn óákveðnara og
spurt oss, hvort til séu nokkrar líkur fyrir
tilgangi í alheiminum utan tilgangur lífsver-
unnar á yfirborði þessarar reikistjörnu.
Venjulegustu rök trúmanna um þetta efni
eru í aðaldráttum þessi: „Ég og vinir mínir
erum ákafiega gáfað og dygðugt fólk. Pað
er varla hægt að ímynda sér, að slíkar gáfur
og dygðir liefðu getað orðið til fyrir eina
saman tilviljun. Þess vegna hlýtur einhver sá
að vera til, sem er eins gáfaður og dygðugur
og við og seit hefir alheimsvélina í hreyfingu
með þeim tilgangi að framleiða okkur." Því
miður finst mér þessi rökseind ekki eins áhrifa-
mikil eins og þeim finst, sem bera hana fram.
Alheimurinn er stór. Saint sem áður, ef vér
eigum að trúa Eddington, þá eru hvergi ann-
ars staðar í alheiininum eins skynsamar verur
og maðurinn. Ef vör hugleiðum samanlagt rúm-
tak efnisins í heiminum og berum það saman
við þann hluta þess, sem viti bornar verur
mynda, þá sjáum vér, að hið síðara stendur í
hverfandi hlutfalli við hið fyrra. Þar af leiðir,
að enda þótt það sé ákaflega ólíklegt, að lög
tilviljunarinnar framleiði skynsemihæfar líkains-
heildir úr handahófsúrvali af frumeindum, þá
55