Saga - 1981, Blaðsíða 326

324
RITFREGNIR
sýnir óttann við atvinnumissi á sama hátt og brottrekstur úr vist. Verka-
kona var treg til þátttöku í aðgerðum og svaraði Jóhönnu: „Mér er alveg
sama hvaða kaup ég fæ, bara ef ég hef vinnu.“
Skilningur Jóhönnu á hugarástandi þessara aðfluttu verkakvenna hefur
að líkindum vegið þungt er hún valdist til forystu. í bókinni kemur einnig
vel fram hvernig verkakonur með barnahóp framfleyttu sér á sumrin með
kaupavinnu eða síldarsöltun meðan eiginmennirnir eltust við verkstjórana
á eyrinni í von um vinnu. Þá er vosbúðinni við fiskvaskið einnig gerð
rækilega skil. Jóhanna lýsir skemmtilega á hvern hátt verkalýðshreyfingin
knúði fyrst dyra á heimili hennar. Við þá frásögn skeytir Gylfi nær
orðréttri lýsingu Ágústs Jósefssonar prentara á tildrögum þess að Alþýðu-
blaðið gamla 1906 hóf göngu sína og birtir stefnuskrá þess með orðalagi
Ágústs. Eðlilegt hefði verið að geta skýrar heimildar og fá nánari frásögn
frá sjónarhóli Jóhönnu.
Gagnmerkt er að fá ágætar lýsingar Jóhönnu á helstu vinnudeilum
Verkakvennafélagsins Framsóknar m.a. frá 1926 og 1930. Ekki er síður
mikilvægt að fá fram viðhorf og mat Jóhönnu á ýmsum forvígismönnum
Alþýðuflokksins. Hún minnist þeirra með hlýhug og lýsing hennar á hlut
Vilhjálms S. Vilhjálmssonar (V.S.V.) í stéttabaráttunni og á persónuleika
hans ber fagurt vitni þeim tilfinningum er skapast meðal samherja, þegar
trúnaður ríkir og hugsjónaeldurinn var skærastur.
Um miðbik bókarinnar bætir Gylfi inn frásögn um aðdragandann að
stofnun ASÍ 1916, telur ranglega jafnaðarmannafélögin á Akureyri og i
Reykjavík meðal stofnfélaga og endurprentar fyrstu stefnuskrá Alþýðu-
flokksins. Þarna hefði verið skemmtilegra að fá fram viðhorf Jóhönnu til
þessara tímamóta árið 1916 í verkalýðssögu. ítarleg lýsing á Hvíta stríðinu
1921 á einnig takmarkað erindi í bókina, fremur hefði þurft að gera betur
skil viðhorfum Jóhönnu til atburðarins og Ólafs Friðrikssonar. Frásögn
Jóhönnu verður mjög ágripskennd þegar kemur fram á fjórða áratuginn.
Að vísu segir hún frá viðhorfi sinu til hins öfgafulla málflutnings sumra
kommúnista og segir vel frá hlut sínum í kosningasigri Alþýðuflokksins
1934. Eftirtektarvert er, hvað Jóhanna er sanngjörn i garð Héðins
Valdimarssonar og lætur hann njóta sannmælis. Er það ólíkt þeirri heift
sem eldri Alþýðuflokksmenn fá ekki dulið í skrifum sínum um sama efm-
En Jóhanna virðist ekki bera kala til nokkurs manns. Að sjálfsögðu hafði
klofningur Alþýðuflokksins 1938 víðtæk áhrif í hverju einstöku verka-
lýðsfélagi. Verkakvennafélagið Framsókn undir forystu Jóhönnu fór ekki
varhluta af því. Til mikilla deilna kom við Þvottakvennafélagið Freyju
stóðu til ársins 1946. Að þessu er alls ekki vikið í bókinni, hvort sem það
er vegna vanþekkingar Gylfa eða þess að Jóhanna vill sneiða hjá því að
ýfa gömul sár. Nær alveg er sleppt að geta brautryðjendastarfs verka-
kvenna sem unnið var á sviði barnahjálpar. Verkakvennafélagið ásamt
fleirum rak í Rauðhólunum barnaheimiiið ,,Vorboðann“ og átti Jóhanna