SunnudagsMogginn - 16.05.2010, Qupperneq 43
16. maí 2010 43
B
lindu malísku hjónin þau Amadou og Mariam los-
uðu heldur betur um limina stirðu og vöktu upp
hömlulausa dansþörf hjá fólkinu í salnum, þar sem
þau stóðu á sviði Laugardalshallarinnar síðastliðið
miðvikudagskvöld og göldruðu með söng sínum og spila-
mennsku.
Mikið sem við höfum gott af afrískri innspýtingu.
Og þegar hún Mariam strauk honum Amadou sínum ást-
úðlega um höfuðið í einum amorssöngnum, þá fór ég að
hugsa um hvernig það væri að vera blind hjón.
Að hafa aldrei séð hvort annað.
Að upplifa ást í myrkri. Alltaf.
Þá hlýtur snertingin að taka við hlutverki augnanna.
Að horfa með höndunum verður kannski til þess að þau sjá
hvort annað miklu betur en við hin sem notum augun.
Augu sem horfa eru oft grimm af gagnrýni.
Og það hvernig við viljum láta horfa á okkur er gjarnan lit-
að hégóma.
Að sjá er ekki það sama og sjá.
Sumir horfa en sjá ekkert utan við það sem skellur á þessari
stórkostlegu myndavél sem kúlurnar tvær í tóftunum á
hausnum á okkur eru.
Aðrir sjá alveg kolvitlaust, láta augun blekkja sig.
Þessum dásemdarsteinum, augunum, sjálfum gluggum
sálarinnar, þeim getur stundum reynst tæpt að treysta.
Margur hefur til dæmis fengið svo mikla glýju í augu af ytri
fegurð annarrar manneskju að verulegir vankantar í per-
sónuleika hennar sveipast þoku og verða nánast ósýnilegir.
Til eru margar hlálegar sögur af því hvernig hægt er að
misnota fólk sem slegið er slíkri blindu. Auðvelt getur verið
að mjólka frá því alla peninga eða níðast á sál þess.
En svo er hin hliðin á þeim misbresti sem getur orðið á
skilaboðum augnanna.
Þegar augu verða gjörsamlega blind á þau verðmæti sem
leynast undir sýnilegu yfirborði, kannski sérstaklega ef hið
sýnilega yfirborð hugnast ekki viðkomandi af einhverjum
ástæðum.
Margar konur og karlar hafa hrópað í hjarta sínu þegar það
leggur ást á einhvern sem er illa haldinn af slíkri blindu:
„Sjáðu mig eins og ég er!“
Sumir segja að augun séu speglar sálarinnar, þar megi
glögglega sjá hvernig eiganda augnanna líður.
Og víst er að augun geta komið upp um það sem enginn má
sjá.
Til er hið ágæta orðatiltæki:
Ei leyna augu ef ann kona manni.
En snúum okkur aftur að kostum myrkursins í ástalífinu.
Vissulega getur verið gaman að njóta þess sem fyrir augu
ber meðan á hvílubrögðum stendur og hin sjónræna örvun
skal ekki vanmetin.
Einmitt þess vegna finnst mörgum best að njóta ásta í
flennibirtu.
En það getur líka örvað að draga fyrir skjáinn.
Það er ekki tilviljun að fólk lokar gjarnan augunum þegar
það kyssist.
Útiloka þannig alla sjónræna truflun í upplifuninni.
En ekki síst til að skerpa ímyndunaraflið.
Það er ekki heldur tilviljun að margir skemmta sér ágæt-
lega í blindingsleik í bólinu.
Að binda fyrir augu annars aðilans (eða beggja) skapar
ákveðna spennu, sá blindi veit ekkert hverju hann á von á og
sá sem sér getur leikið með það vald sem felst í því að vera
sjáandinn.
Hægt er að auka enn frekar á spennuna með því að binda
allavega aðra höndina á þeim blinda (hina hendina þarf að
nýta til fyrirskipaðra gælinga.)
Sjáðu með
höndunum
Stigið í
vænginn
Kristín Heiða
khk@mbl.is
Gatan mín
Þ
að er gaman að ganga um götur hér á
Króknum þótt aðeins í minningunni sé.
Freyjugatan, þar sem ég ólst upp, er mér
afskaplega kær en forðum daga var hún
einatt kölluð Frúarstígur,“ segir Brynjar Pálsson á
Sauðárkróki. „Sú var tíð að heldri konur hér í bæ
spásseruðu um göturnar á góðum dögum og laust
fyrir þarsíðustu aldamót fengu þær í gegn að gatan
var steinlögð eins og stræti stórborga. Nyrst á göt-
unni rann Sauðáin þvert yfir og til sjávar. Lækn-
isbrúin var þarna, tengdi saman Aðalgötu og
Skagfirðingabraut og var skammt frá læknishús-
inu gamla. Áratugum síðar var farvegur Sauð-
árinnar, sem kaupstaðurinn er nefndur eftir,
færður út fyrir bæjarmörkin og með því öðlaðist
bærinn talsvert annan svip en var.“
Brynjar Pálsson fæddist í Reykjavík en kom tíu
daga gamall norður þar sem hann ólst upp hjá
ömmu sinni og afa, þeim Júlíusi Pálssyni og Bryn-
hildi Jónsdóttur, sem bjuggu á Freyjugötu 11. Strax
í æsku kynntist Brynjar krökkum sem áttu eftir að
geta sér nafn. Í næsta húsi bjuggu til dæmis bræð-
urnir Sigurjón og Halldór Péturssynir og systur
tvær. Fyrrnefndi bróðirinn var trésmiður en best
þekktur sem borgarfulltrúi Alþýðubandalagsins í
Reykjavík en sá síðarnefndi stóð í brúnni sem
skipstjóri á ýmsum togurum. „Það var barna-
mergð á Freyjugötunni, oft mikið líf þar og líklega
var slábolti sú iðja sem skemmtilegust þótti,“ segir
Brynjar.
Í húsi númer fimm við Freyjugötuna bjó skáld-
konan kunna Guðrún frá Lundi en áður bjó hún í
húsinu París sem er sunnar við götuna. Á sinni tíð
var Guðrún einn vinsælasti rithöfundur þjóð-
arinnar og bækur hennar seldust eins og heitar
lummur með sjóðheitu kaffi. Sú myndlíking er
viðeigandi, því kaffiboð og lummur ganga eins og
rauður þráður í gegnum sveitasögur skáldkon-
unnar. „Guðrún var afskaplega þægileg kona, lét
ekki mikið bera á sér og sat dagana langa heima
með blýantinn sinn og skrifaði sögur í stílabækur
og á umbúðapappír. Í það heila eru bækur hennar
um 8.000 blaðsíður sem er talsvert meira en rann-
sóknarskýrsla Alþingis um bankahrunið. Aðrar
eftirminnilegar persónur eru Ingólfur Nikó-
demusson og Unnur Hallgrímsdóttir kona hans.
Þau áttu stóran barnahóp og hermt er að Ingólfur
hafi verið slíkur þjóðhagi að enginn smiður á
Króknum hafi verið jafningi hans.“
Á uppvaxtarárum Brynjars var Krókurinn öðru
fremur sveitaþorp. „Afi var með kýr, hesta, tutt-
ugu kindur, hænur og hund. Tík sem hét Píla,
óskaplega skemmtilegt dýr. Velflestir íbúar hér
við götuna voru með eitthvert skepnuhald, það
var einfaldlega hluti af lífsbaráttu fólksins. Sveitin
og mannlíf þar voru annars alltaf mjög nálægt í
minni tilveru. Í kringum fermingu var ég nokkur
sumur í sveit frammi í Varmahlíð og þaðan er mér
minnisstætt hve margir fóru þar um hlöð. Á vorin
þegar fólk var að fara til sumarstarfa stóðu oft tólf
til fimmtán rútur fyrir utan hótelið í Varmahlíð.
Gjarnan lá leið þessa fólks út á Siglufjörð þar sem
hundruð ef ekki þúsundir fólks fóru í síldina á
sumrin. Frá Varmahlíð og í síldarbæinn mikla var
Baldvin Kristjánsson með sérleyfi og var þekktur
fyrir að aka greitt. Tók þetta á blússandi siglingu
og var fyrir vikið kallaður Baldi blúss, samanber þá
hefð sem er svo áberandi víða út um land að gefa
fólki sérstök en samt skemmtileg viðurnefni.“
sbs@mbl.is
Ljósmynd/Óli Brynjarsson
Saga af Frúarstíg
Sauðárkrókur
Freyjugata
1
2
Strandvegur
Þverárfjallsvegur
Ey
ra
rv
eg
ur
Skagfirðingabraut
Aðalgata
Skógargata
Hlíðarstígur
Sæmundargata
1. Á mínum uppvaxtarárum voru allar verslanir hér á
Sauðárkróki við Aðalgötu – sem og kirkjan, barnaskóli,
spítali og apótekið. Þarna var kvika bæjarlífsins og allt
að gerast. Mér er nær að halda að þessi gata hafi verið
líkust Strikinu í Kaupmannahöfn en okkur vantar þó
enn í dag hallir með grænum koparþökum eins og eru
áberandi í borginni við sundið. Verslanirnar við Að-
algötu voru um tuttugu talsins; búðir sem Kaupfélag
Skagfirðinga rak voru með mest umsvif og hétu ytri- og
syðri-búð; einföld nöfn sem allir skildu.
2. Bryggjan var skemmtilegt leiksvæði í minni barn-
æsku, heill ævintýraheimur út af fyrir sig. Í tímans rás
hefur hafnarsvæðið breyst mikið og er eitt það flott-
asta á landinu, að mínu mati. Hér er stunduð mikil út-
gerð, þrír togarar eru gerðir héðan út og nokkrir smá-
bátar sem trillukarlar sem róa hér út á Skagafjörðinn
gera út.
Uppáhaldsstaðir