SunnudagsMogginn - 12.09.2010, Blaðsíða 22

22 12. september 2010
L
étt er yfir Ilan Volkov þegar
hann snarar sér á strigaskónum
inn á skrifstofu Sinfón-
íuhljómsveitar Íslands við
Hagatorg til fundar við Sunnudagsmogg-
ann. Hann heyrir til nýrri og frjálslegri
kynslóð hljómsveitarstjóra í þessum
heimi sem þráir að nema nýjar lendur, án
þess þó að gefa tónlistararfinum langt
nef. Ekki þarf að sitja lengi með Volkov
til að átta sig á því að hann stendur fyrir
sókn á sögulegum grunni.
Við byrjum á því að tala um hljóm-
sveitina, sem Volkov stjórnar nú í fjórða
sinn á tónleikum. Hversu góð er hún?
„Það er nokkuð um liðið síðan ég kom
hingað fyrst, 2003, og svo aftur 2005. Í
hvort skipti hafði ég viku til að vinna
með hljómsveitinni og fólk hefur tak-
markað svigrúm til að kynnast á svo
stuttum tíma. Núna er ég hins vegar bú-
inn að koma tvisvar á þessu ári, fyrst í
janúar og aftur nú, og er farinn að kynn-
ast sveitinni betur. Efnisskráin hefur
verið frekar þröng á þessum tónleikum
sem ég hef stýrt, sem er tilviljun, en það
fer ekkert á milli mála að Sinfón-
íuhljómsveit Íslands er jöfn og sveigj-
anleg hljómsveit. Deildirnar eru allar jafn
góðar og viðhorfið er fyrsta flokks. Menn
brenna af áhuga á æfingum og eru mjög
móttækilegir fyrir nýjum hugmyndum.
Það er mikils virði.“
Það eru spennandi tímar framundan
hjá SÍ. Hljómsveitin flytur á næsta ári úr
kvikmyndahúsi yfir í alvörutónleika-
hús. Hverju mun það breyta fyrir sveit-
ina?
„Svo skemmtilega vill til að ég fór í
gegnum sambærilegt ferli með BBC-
hljómsveitinni í Glasgow. Þegar ég kom
þangað 2003 bjó sveitin við fremur bág
húsnæðisskilyrði en flutti síðan inn í
endurnýjað tónlistarhús. Það gjörbreytti
hljómsveitinni. Í fyrsta lagi hafði það
gríðarlega þýðingu fyrir hana að æfa í al-
mennilegu húsnæði. Í annan stað gjör-
breytti þetta andrúmsloftinu á tón-
leikum. Áheyrendur tóku við sér svo um
munaði enda komnir í sal sem sérhann-
aður er til tónlistarflutnings. Vitaskuld
getur góð hljómsveit spilað hvar sem er,
eins og hér í Háskólabíói, en það verður
aldrei sama upplifunin og í sérhönnuðu
tónlistarhúsi. Það sama mun því gerast
hér og í Glasgow. Vistaskiptin munu lyfta
hljómsveitinni í sálfræðilegum, tilfinn-
ingalegum og síðast en ekki síst tónlist-
arlegum skilningi – áheyrendum til
hagsbóta. Þetta verða ekki bara vatnaskil
fyrir tónlistarlífið í landinu, heldur
menningarlífið allt.“
Harpan verður suðupottur
Þú hefur komið í nýja tónlistarhúsið,
Hörpuna. Hvernig líst þér á?
„Húsið er auðvitað ennþá á bygging-
arstigi, allt morandi í iðnaðarmönnum,
en ég hef góða tilfinningu fyrir því. Húsið
lofar góðu og hefur burði til að verða afar
áhugaverður tónleikastaður. Það veltur
þó öðru fremur á hljómsveitinni og for-
svarsmönnum hennar. Hvernig tónleika
ætla þeir að bjóða upp á?
Sinfóníuhljómsveitin verður vitaskuld
miðpunktur starfseminnar en það verða
þrír aðrir salir í húsinu og ég bind vonir
við að önnur form tónlistar komi líka til
með að blómstra. Húsið verði suðupott-
ur.“
Hefurðu haft tækifæri til að kynna þér
íslenskt tónlistarlíf að einhverju gagni?
„Þegar ég kom hingað fyrst stjórnaði
ég flutningi á verki eftir Hauk Tómasson,
þannig ég þekki aðeins til hans. Ég hef
líka lítillega kynnt mér verk annarra ís-
lenskra tónskálda. Síðan þekki ég ágæt-
lega til tónlistarmanna sem hafa starfað
utan hins klassíska geira undanfarna tvo
áratugi og eru vel kynntir erlendis.“
Áttu þá við Björk?
„Meðal annars. Líka aðra. Ég hef verið
mjög duglegur að kaupa mér geislaplötur
þegar ég hef verið á Íslandi.“
Hefurðu þann sið hvar sem þú kemur
í heiminum?
„Nei, alls ekki. Tónlistarsenan er óvíða
eins áhugaverð og hér. Myndlistarsenan
líka. Ég er meðeigandi að lítilli tónlistar-
miðstöð í Tel Aviv og hef flutt inn fjöl-
marga tónlistarmenn á síðustu árum.
Fyrir vikið er ég alltaf með eyrun opin.“
Þú hefur í vikunni unnið með einum
fremsta tónlistarmanni okkar Íslend-
inga, Víkingi Heiðari Ólafssyni. Hvern-
ig kanntu við hann?
„Víkingur er frábær konsertpíanisti.
Ég hafði heyrt hans getið áður en þetta er
í fyrsta skipti sem við vinnum saman. Til
að gera langa sögu stutta hefur samstarfið
gengið frábærlega. Víkingur er virkilega
afslappaður á æfingum og opinn fyrir
hugmyndum. Hann er að spila sann-
kölluð virtúósastykki á tónleikunum og
auk þess að rúlla þeim upp tæknilega
tekst honum að kafa djúpt í tónlistina
sjálfa. Vonandi eigum við eftir að vinna
meira saman í framtíðinni.“
Vel rekin hljómsveit
Fram hefur komið að þú komir til álita
sem næsti aðalhljómsveitarstjóri Sin-
fóníuhljómsveitar Íslands. Það er vita-
skuld of snemmt að fara út í þá sálma
meðan viðræður eru í gangi en þér líst
vel á þig hér, ekki satt?
„Eins og við höfum rætt stendur Sin-
fóníuhljómsveit Íslands á tímamótum og
stjórnandans sem hreppir hnossið bíður
mjög spennandi verkefni. Hver sem hann
verður. Hljómsveitin er ákaflega vel rek-
in. Sigurður [Nordal, framkvæmdastjóri]
og Árni [Heimir Ingólfsson tónlistar-
stjóri] eru mjög vel að sér í tónlist og hafa
skýra framtíðarsýn. Þeir bera hagsmuni
hljómsveitarinnar fyrir brjósti og það er
spennandi fyrir hvaða hljómsveitarstjóra
sem er að vinna með þeim. Mín tilfinning
er sú að það sé mikil gerjun í íslensku
listalífi um þessar mundir og hver vill
ekki eiga hlutdeild í því?
Mín tilfinning er sú að hér hafi fólk
skilning á því að ekki eigi að binda klass-
íska tónlistarmenn á klafa. Hefðin er að
sjálfsögðu rík – og hana ber að virða – en
það þýðir ekki að bannað sé að plægja
nýja akra. Minn persónulegi metnaður
stendur til þess að vinna að hlutum sem
eru aðkallandi og skipta máli. Í því sam-
bandi þykir mér skipta alveg jafnmiklu
máli að vinna með samfélaginu og vinna
með börnum og að vinna með tón-
skáldum. Í starfi mínu í Glasgow hef ég
lagt áherslu á samstarf við tónlistarfólk
sem stendur utan hins klassíska geira og í
Ísrael stend ég fyrst og fremst fyrir tón-
leikum af öðru tagi, svo sem raftónlist,
þjóðlagatónlist og spuna. Í mínum huga
er sinfóníuhljómsveit ekki safn, heldur
sprelllifandi og leitandi fyrirbæri. Það er
ekkert spennandi að gera alltaf sama
hlutinn eins, bara vegna þess að þannig
hefur það alltaf verið gert. Sjálfur legg ég
mig fram um að túlka sama verkið aldrei
með nákvæmlega sama hætti. Ég reyni
alltaf að finna nýja nálgun. Endurtekn-
ingar eru böl.
Ekki misskilja mig. Ég ber djúpa virð-
ingu fyrir sögunni, síðustu þrjú hundruð
árum, þar sem hvert meistaraverkið rak
Sókn á
sögulegum
grunni
Ilan Volkov segir tónlistarlífið, og listalífið almennt, óvíða eins áhugavert og á Íslandi. Honum þykir
Ilan Volkov, sem stjórnaði Sinfóníuhljómsveit Ís-
lands á upphafstónleikum vetrarins í gærkvöldi,
kemur til álita sem næsti aðalhljómsveitarstjóri
sveitarinnar, frá og með næsta vori. Þessi geð-
þekki Ísraelsmaður hefur skýra og kappsfulla
sýn á hlutverk sinfóníuhljómsveita.
Orri Páll Ormarsson orri@mbl.is
’
Tónleikar snúast hvorki um hljómsveit-
arstjórann né einleikarann heldur
hljómsveitina alla og stemninguna sem
hún skapar. Ekkert frekar en messan snýst
um prestinn.