Ný saga - 01.01.1995, Qupperneq 91

Að byggja sér veldi
að sig á þeim aragrúa stíltegunda og stílbrota
sem þeim þótti við blasa þegar þeir gengu um
höfuðstað íslands á sjötta áratugnum. Árið
1955 var t.d. vitnað til dansks menntamanns
sem hafði verið þar á ferðinni fáeinum árum
fyrr og „lesið bæinn og húsin“. Daninn gekk
m.a. inn Laugaveg, leit í kringum sig, þagði
smástund og spurði síðan fylgdarmann sinn:
„Hvorfor bygger de ikke huse?“ Fátt varð um
svör.38
Sumarið 1954 var annar útlendingur á ferð
í bænum, breskur í þetta skipti. Hann rölti
nr.a. um Ægisíðuna í fylgd með innfæddum,
en við þá götu byggði margt efnað fólk hús sín
og yfirleitt í stærri kantinum. Ekki virtist
Bretinn alls kostar hrifinn af byggingarlistinni
sem blasti sumstaðar við á Ægisíðunni og
þótti skrítið að fólk sem lítt hefði sparað við
byggingu húsa sinna skyldi ekki hafa hugað
betur að samræmi stíltegunda og gætt þess að
flétta ekki saman eðlisólíkum stíl. Á Ægisíð-
unni taldi hann sig sjá funkishús með tilbrigð-
um úr kínverskri húsagerðarlist, „moderne“
hús með rókokkósvölum, hús með ýmsum
spænsk-amerískum áhrifum og nýtískuhús
með 19. aldar gluggum.w Myndin sem þarna
var dregin upp var vissulega nokkuð einhliða
því við götuna stóðu einnig vel útfærð hús,
sem þóttu einkar góð dæmi um rnargt það
besta í íslenskri byggingarlist.40
Ægisíðan og nágrenni greindi sig ekkert
sérstaklega frá öðrum hverfum Reykjavíkur
hvað varðaði blöndun ólíkra húsa og sundur-
leitra stíltegunda. Bent var á, að slíkt misræmi
mætti víða finna í nýju hverfunum senr voru
að byggjast á sjötta áratugnum.41 Skömmu
fyrir 1950 hafði danskur húsameistari og
kennari við listaháskólann í Kaupmannahöfn
komið til Reykjavíkur og hann var þá spurð-
ur að því hvernig honum litist á íslenska bygg-
ingarlist. Sá danski tók í svipaðan streng og
þeir útlendingar sem síðar komu og þegar
hefur verið greint frá, en vakti urn leið athygli
á því hve ung húsagerðarlistin væri á íslandi.
í því væri veikleiki hennar m.a. fólginn og tók
um það nokkur dæmi. Hins vegar taldi hann
ungan aldur jafnframt vera styrk íslenskrar
byggingarlistar. „Hér er jai'ðvegur fyiir það
besta af annari'a reynslu, þar sem engar gaml-
ar venjur eru til fyrirstöðu, og því ætti að vera
auðveldara að velja milli góðs og ills. Af
hverju ekki velja hið góða?“ spurði hann.42
Mynd 4.
Ægisíðan var ein
af þeim götum í
Reykjavík sem
erlendir gestir tóku
sem dæmi um miðja
öldina þegar þeir
þentu á ósamræmi í
stíltegundum húsa.
89