Ný saga - 01.01.1995, Qupperneq 14

Guðni Thorlacius Jóhannesson
Mynd 6. Við veiðar
í Hvalfirði. Þegar
mest var voru yfir
hundrað síidarbátar
samtímis í firðinum.
ur standa fram úr ermum. Sveinn Benedikts-
son sendi hraðskeyti norður: „Feikna sfld-
veiði í Hvalfirði í dag áríðandi hraða lönd-
un.“63
Yfirumsjón með síldarflutningunum hvíldi
að mestu leyti á herðum Sveins. „Það var
óskaplega mikið um að vera og hann var drif-
fjöðurin í þessu,“ segir Sigurður Jónsson sem
var viðskiptaframkvæmdastjóri SR um þetta
leyti.64 Sveinn átti sæti í fyrstu stjórn SR árið
1930, varð stjórnarformaður árið 1944 og
gegndi því embætti til ársins 1977. Hann var
eitt sinn spurður að því hvenær annríki hans
hefði verið mest og þá svaraði hann: „Það var
veturinn 1947-48 í sambandi við flutninga á
Hvalfjarðarsfldinni til Siglufjarðar.“65
Eftir veiðihrotuna í nóvemberlok lengdist
aftur tíminn sem fór til spillis í bið eftir lönd-
un í Reykjavfk. Pess vegna var ákveðið, eins
og veturinn á undan, að láta stærstu sfldveiði-
skipin sigla sjálf með aflann norður.66
Þegar fullveldisdagurinn rann upp höfðu
19 flutningaskip farið 38 ferðir frá Reykjavík
með rúm 94.000 mál innanborðs. Flest höfðu
náð að fara tvær ferðir, sum þrjár, en önnur
aðeins eina. Mestu munaði um Fjallfoss Eim-
skipafélagsins sem flutti rúm 22.000 mál í
hverri ferð. Selfoss var lfka tekinn í sfldar-
flutninga. Og 3. desember lagði True Knot af
stað norður, hlaðið rúmum 35.000 málum.67
Eimskipafélagið hafði milligöngu um að leigja
þetta öfluga flutningaskip úr stríðinu. Það jók
flutningsgetuna stórum og 8. desember sam-
þykkti stjórn SR að taka það og tvö systur-
skip þess, Knob Knot og Salmon Knot, á
leigu til lengri tíma.68 Ekki verður þó séð að
síðastnefnda skipið hafi farið í sfldarflutn-
inga.
Fyrir utan þá síldveiðibáta, sem sigldu
sjálfir með aflann eða hluta hans norður, tóku
yfir 20 skip þátt í sfldarflutningunum um
lengri eða skemmri tíma. Ekki er unnt að full-
yrða að þetta sé tæmandi listi yfir þau, en lík-
lega mun í mesta lagi vanta 2-3 skip á hann:
Akraborg, Banan, Bjarki, Eldborg, Eyfirð-
ingur, Fanney, Fjallfoss, Grótta, Hel, Helgi,
Hrímfaxi, Huginn, Knob Knot, Ólafur
Bjarnason, Pólstjarnan, Selfoss, Siglunes,
Sindri, Snæfell, Súðin, Sverrir, Sæfell og True
Knot; samtals 23 skip.69
Flutningaskipin voru hlaðin til fulls og þau
þurftu að sigla viðsjárverða leið, norður og
austur fyrir Horn, þegar allra veðra var von.
Einu skipi, Snæfelli, hafði einmitt hlekkst á
við Öndverðarnes í marsbyrjun 1947 með sfld
úr Kollafirði. Farmurinn kastaðist út í aðra
síðuna og hallaðist skipið verulega. Komst
það við illan leik inn á Beruvik.70 Sama kom
fyrir True Knot í fyrstu ferð skipsins norður.
Það var í ólgusjó út af Barða við Önundar-
fjörð 4. desember þegar mikil slagsíða kom á
það. Nýsköpunartogarinn Ingólfur Arnarson
og Surprise frá Hafnarfirði fylgdu skipinu til
Patreksfjarðar og lá það þar í nokkra daga.
Hluti farmsins var fluttur í önnur skip sem
sigldu til Siglufjarðar, öðrum hluta var komið
fyrir á ný eftir að gert hafði verið við brotin
skilrúm og einhverju af síldinni var landað til
vinnslu í verksmiðjunni á staðnum. True Knot
lagði svo úr höfn og komst loks til Siglufjarð-
ar að kvöldi 13. desember.71
í febrúarbyrjun 1948 fékk Súðin á sig brot-
sjó út af Hornvík þegar skipið var á leið til
Siglufjarðar með sfld og þegar verið var að
fara með síðasta síldarfarm vetrarins norður
varð enn óhapp; í ofviðri 18. mars brotnuðu
skilrúm í pólska leiguskipinu Hel grunnt und-
an Akranesi, síldin kastaðist til, vélin drap á
sér og skipið hrakti að landi undan veðri og
vindum. Varðskipinu Ægi tókst að koma taug
í það áður en í óefni fór og draga til Reykja-
víkur.72
Sfldveiðibátarnir voru einatt drekkhlaðnir
eins og skipin sem voru í flutningunum og var
72