Birtingur - 01.01.1959, Page 48

horfi á þessi málverk eða fer í leikhús? Og það er aðeins einu til að svara:
Listin er útrás mannlegra hugarhræringa á hverjum tíma; án hennar
stæðum við í stað, nema sem dautt maskínufólk, sem ynni og æti og svæfi.
Smekkur okkar stæði í stað, formþróun og tilbrigði allra manngerði’a
hluta stirðnuðu; viðhorf okkar til náttúrunnar, meira að segja hús-
gcgnin, klæðnaður okkar, byggingar og bifreiðir, — allt staðnaði í vana-
form, þegar dautt væri á afli smiðjunnar, sem breytir listrænni hugsun
í verk. Svo mikinn þátt á listin í lífi allra manna, jafnvel þeirra sem
halda, að þeir þarfnist hennar ekki með.
Síðustu áratugina hefur evrópsk málaialist stefnt að því marki, að hefja
til vegs, rannsaka og hreinrækta hinar þrjár meginundirstöður allrar
myndlistar, efnið, litinn og myndformið. Á þessari leið hefur hún kastað
fyrir róða ýmsu því, sem einkennt hefur list síðustu alda: fyrst frásög-
unni, þarnæst hinu ímyndaða rúmi að baki léreftsins, fjarvíddinni, þá
mótuninni, en um leið hefur hún margfaldað áhrifamátt þeirra hreinu
listgilda, sem voru hálftýnd í hafsjó náttúrustælinganna. Hliðstæð breyt-
ing hefur gerzt á öllum sviðum lista: í byggingarlist, í húsgögnum, leik-
sviðslist og öllum listrænum iðnaði. Það er einhver andleg hræring i sam-
tímanum, sem krefst hreinleika hlutanna í stað formlauss glundroða.
En engin list breytist, engin ný stefna fær rótfestu, nema kvika mann-
lífsins knýi það fram. Listin er sá skíri ávöxtur, sem öll mannleg athöfn
og hugsun leiðir af sér: þessvegna er hún alltaf fersk, og frjáls er hún
alltaf á réttri leið.
Leiðrétting
1 Leikhús-annál eftir Geir Kristjánsson í þessu hefti Birtings hefur lina
fallið niður og línum verið brenglað neðst á bls. 41. Réttar eru fjórar
seinustu línurnar þannig:
Viðlagið í Hersöngnum:
Soldaten wohnen
Auf den Kanonen
Vom Cap bis Couch Behar.
Birtingur biður höfund og lesendur afsökunar.
46 Birtingur