Birtingur - 01.01.1959, Blaðsíða 70

Hann skellti uppúr og hrukkurnar kringum augun urðu hvítar.
— Nei, nei, sagði hann. — Sá sem skrifar um ástina gerir sig að fífli,
sama hvað hann skrifar. Allar heimsins ástarbókmenntir til þessa dags
eru ekki annað en stór skítahraukur. Drottinn minn dýri: hvað á þetta
skylt við ást? Allt sem um hana hefur verið skrifað er eins og málm-
gljái borinn saman við sólina. Kanske að Dostojevskí einn hafi verið
svolítið sannur, en maður kippir líka að sér höndum eins og frá glóandi
járni, þegar hann fer að skrifa um ástina. Það er ekki fyrir nútímafólk.
Hann laut að Agniesku og tók um hönd hennar. — Hlustaðu á, sagði
hann. — Það er eitthvað alveg nýtt: sumsé sagan um tvær manneskjur.
Við skulum ekki nefna þær með nafni eða búa til handa þeim önnur nöfn
... Hann var orðinn drukkinn og tungan drafaði; andardráttur hans var
heitur. Hann sagði: Þetta er semsagt eitthvað gjörsamlega nýtt: sagan
um tvær manneskjur, sem finnast á röngu augnabliki í lífinu. Ég er bara
ekki vel búinn að gera mér grein fyrir, hvef þau eru; ég þarf að gera
mér grein fyrir þeim, skilurðu? Hann verður venjulegur, ósköp venju-
legur; hún kanske líka, ég veit það annars ekki ... Við skulum segja að
hann drekki of mikið, kanske er hann líka slæmur félagi? Hvað ætti
hann svosem að gera á þessum tímum annað en að drekka og svíkja?
1 Póllandi er drykkjumaður meðhöndlaður eftir sérstökum reglum;
drykkjuskapurinn er orðinn eins konar nýtt siðgæði. Þegar einhver er
drykkfelldur, eru allir sannfærðir um, að það sé vegna þess, að eitthvað
ami að honum. Nú, en nóg um það, nú sný ég mér aftur að efninu ...
Og hún? Fjandinn má vita hvernig hún á að vera. Hún verður að hafa
gengið í gegnum margt; já, hún verður að hafa reynt sitt af hverju, ekki
laus við þunglyndi eða beiskju. Þegar þau svo fara að dragast hvort að
öðru, þora þau ekki að trúa, að það sé neitt raunverulega dýrmætt að
þessu sinni. Náunginn drekkur frá sér ráð og rænu til að bæla þetta
niður með sér sem allra fyrst; hann er hræddur við þjáninguna og allt
það. Og hún flýr líka frá því öllu sarnan; svo við segjum hvern hlut eins
og hann er: mannskepnan er ekki upp á marga fiska; hann fer á fyllirí,
slæst, öllu á botninn hvolft á hann hálf misheppnað líf að baki. En
samt — það e r eitthvað sem þau finna, það e r eitthvað; einhvers
staðar djúpt undir þessu öllu hlýtur að búa eitthvað dýrmætt, eitthvað
gott og bíða þeirra, og þau einsetja sér að grafa eftir því, umfram allt
að klóra sig í gegn. Jörðin er ljót, tilveran dálítið, skoplegt helvíti, en
einhvers staðar langt undir því brennur hið hvítglóandi járn. Og þau
fara að snúa sér að þessu. Þúsund sinnum á dag, þúsund sinnum á klukku-
stund hrynur allt saman; en eftir hvert þúsundasta skipti byrja þau frá
byrjun. Kanske hefði allt farið vel — hver getur sagt um það — ef fólk
hefði ekki byrjað að hjálpa til.
Hann rétti snöggt úr sér og ýtti hendi Agniesku frá sér. — Fólk, sagði
68 Birtingur