Birtingur - 01.01.1959, Page 54

sinni. öll ný reynsla krefst að hans dómi nýrra tjáningarforma, en þau
veríur að velja með hliðsjón af þeim fyrirrennurum sem bezt hafa
gert. Ef endurnýjun á að heppnast, verður hún að vera skilgetið af-
kvæmi lifandi hefðar.
Árið 1917, ár tveggja byltinga og borgarastyrjaldar, orti Pasternak
ljóðin sem birtust ekki fyrr en 1922 undir heitinu Lífið, systir
m í n. Þessi bók gerði hann frægan. Hann var búinn að finna sinn
eigin tón. Hann hafði lært af symbólistum og síðrómantískum skáldum,
en varazt gönuskeið sumra félaga sinna í fútúristaklíkunum. Nú kom
hann fram sem fullmótað skáld, nýstárlegur og ferskur. Nýjabragðið
er ekki fólgið í afbrigðilegu formi, Pasternak heldur hrynjandi og rími
i ljóðum sínum og beitir af miklu listfengi. Það sem hann kemur með
er ný heimssýn, samþjöppuð skynjun þeirra atvika og þeirra atriða
sem máli skipta, móttekin með öllum skilningarvitum samtímans. Þessi
Ijóð geta verið torskilin í fyrstu, vegna þess að tengiliðum er sleppt,
setningaskipunin er óregluleg, strengir málsins eru knúðir til hins ýtr-
asta. Líkingar eru frumlegar og markvissar. í Skilgreiningu ljóðlistar-
innar segir Pasternak:
Hún er snarhækkandi blístur.
Hún er brestirnir í krömdum grýlukertum.
Hún er frosið lauf náttlangt.
Hún er tveir næturgalar að syngja einvígi.
Hún er bælda baunagrasið.
Hún er tár heimsins á öxl.
Að vísu hefur Pasternak látið svo ummælt nýlega, að hann meti einskis
stíl sinn fram til 1940, en hvað sem því líður er svipurinn sá sami yfir
ljóðum hans frá Lífið, systir mín til ljóðanna sem fylgja Síva-
gó lækni. Það sem gerzt hefur er að skáldið hefur náð æ fullkomn-
ari tökum á yrkishætti sínum, svo að honum tekst því betur að tjá
sig á einfaldan og auðskilinn hátt sem lengra líður. Sjálfur segist hann
hafa vanmetið einfaldleikann og hneigzt til skrautlistar á yngri árum.
öll ljóð sem Pasternak hefur látið frá sér fara rúmast í einu ekki ýkja
stóru bindi. Stef og tilbrigði komu út 1923, fjórir þættir í óbundnu
máli 1925. Tvær ljóðabækur, Árið 1905 og Scmidt undirfor-
ingi, söguljóð um efni úr byltingunum tveimur, komu út árið 1927.
1931 birtist Griðabréf, sem réttara er að telja þi-oskasögu en sjálfs-
ævisögu, og Pasternak kallar nú „stórgallaða . . . af óþarfa sérvizku“.
Næsta ár komu tvö Ijóðasöfn, Spektorskí og Endurfæðing.
Heildarútgáfur ljóða hans komu út 1933 og 1936, en ný ljóðabók kom
ekki fyrr en 1943 og heitir hún Með morgunlestum. Ljóð ort
á árum heimsstyrjaldarinnar síðari komu út 1945.
52 Birtingur