Birtingur - 01.01.1959, Síða 87

Þarf ekki hnefaleikamaðurinn að vera sippandi og hlaupandi og hoppandi
og skoppandi fyrir hverja keppni, já þetta liggur nú í augum uppi.
Einna mikilvægast fyrir leikarann er að gera sér grein fyrir því hvað
form er og skilja út í æsar hvað hann er að gera og hvernig hann á að
fara að því, án hreinleika í stíl og formi nær hann aldrei að hefja árangur
af starfi sínu upp í listrænt veldi. Alla hluti þarf leikarinn að kanna, og
hann verður að þekkja á sinn eigin líkama út í æsar, og hafa vald á
smæstu atriðum í sambandi við hreyfingar sínar. Til að geta gengið rétt
á sviðinu þarf hann að gera sér grein fyrir hvað felst í því að ganga.
Menningin hefur borið okkur langt frá hinu upprunalega í náttúrunni.
Við sem sitjum á pyntingartækjum eins og stólum sem eru ekki sniðnir
eftir líkamsbyggingunni, þurfum sérstaka þjálfun til að geta túlkað á
sviðinu frumstætt fólk sem situr á hækjum sér eða liggur á mörkinni í
stað þess að sökkva sér í fjaðradýnur, leikarinn þarf þess vegna að þjálfa
sig frá rótum svo að hann geti ef þörf krefur túlkað persónur sem
hreyfa sig með öðru móti heldur en nútímamönnum í siðmenningarþétt-
býli er tamt. Og öll tizkumynztur verður hann að hreinsa úr fasi sínu og
kosta að brjóta niður allskonar persónulegar hindranir sem hann er háð-
ur. Söngþjálfun og dansþjálfun þarf hann auðvitað.
Ég spurði Anders um undirbúningsvinnuna við hvert hlutverk. Hann tal-
aði um hvernig maður leitar að kjarna hlutverksins og verður að þreifa
fyrir sér í ýmsar áttir, prófa hitt og þetta, mörgu verður að varpa fyrir
borð en smám saman finnur maður einskonar möndul hlutverksins til
þess að byggja utan um. Maður leitar lyndiseinkenna persónunnar annars-
vegar og hinsvegar að stöðu hennar og þýðingu í heildarmynd verksins
frá höfundarins hendi og þegar maður sér fyrir sér mynztur leiksins,
stundum eftir mikið erfiði og leit þá fer maður að hafa ánægju af hlut-
verkinu. Annars er leikarinn aldrei búinn að leysa til fulls hlutverk sitt.
Anders Ek sagði mér að sterka hlið sænska leikhússins væri hversu fína
og fágaða hefð það ætti í flutningi höfunda eins og Strindberg, Ibsen,
O’Neill og Tsékoff, — og Svíar ættu góða leikstjóra. Við töluðum um
Ingmar Bergman en Anders hefur leikið í kvikmyndum hans og líka á
leiksviði undir stjórn Bergmans. Hann sagði að það væri stórfenglegt
ævintýri að vinna með Ingmar Bergman, hann væri einstæður maður og
genial listamaður.
Margt sagði Anders Ek mér af Brecht sem hann hefur miklar mætur á.
Um tíma var hann í Berlín hjá Brecht við leikhús hans Berliner Ensem-
ble. Brecht er á móti þeirri kenningu Stanislavsky að leikarinn geri
sjálfan sig að persónunni sem hann er að túlka og persónuna að sér
sjálfum, ídentífíkasjón. Hinsvegar á leikarinn að koma áhorfendum til
að hugsa sjálfir og meta með því að túlka hlutverkið um leið og hann
Birtingur 85