Birtingur - 01.01.1966, Blaðsíða 31

legustu afbrot, án þess að þurfa að eiga sjálfir
nokkurn hlut að þeim.
Brecht kemst til Bandaríkjanna, og sezt að í
Hollywood þarsem Mannbræður voru fyrir
I homas og Heinrich, Feuchtwanger og fleiri
þýzkir útlagar og stórmenni. I3ar samdi Brecht
Kákasíska Krítarhringinn sem er meðal snjöll-
ustu verka hans. Hann hafði hug á að fá starf
við að semja kvikmyndahandrit. En kerúbar
kvikmyndaveranna voru jafnófúsir að sleppa
firecht inn um hliðin og snillingnum Eisen-
stein þegar hann knúði á dyrnar áratug áður.
har dvaldist Brecht þartil hann varð fyrir
barðinu á óamerísku nefndinni illræmdu og
þeirri móðursýki sem blossaði upp með Mc-
Carthy, var dreginn fyrir rétt en sneri á dóm-
arana, lék sér að þeim, síðan settist hann upp
t flugvél eftir 6 ára dvöl í Bandaríkjunum og
flaug til Sviss. Þar sat hann og beið leyfis að
fá að venda aftur til Þýzkalands og vildi setj-
ast að í Vestur-Þýzkalandi, fékk ekki fyrir
bandamönnum og fór þá á tékknesku vega-
bréfi til Austur-Berlínar 1948 og bjó þar til
dauðadags. En hann gerðist austurrískur rík-
isborgari. í Berlín kom hann á fót sínum
fræga leikflokki Berliner Ensemble ásamt
bonu sinni Helen Weigel. Þá hófst hann
handa að hrinda í framkvæmd leiklistarkenn-
lngum sínum, sem höfðu verið að formast í
buga hans á hinum langa flökkutíma, nú
byggði hann á fáum árum upp merkilegustu
leiklistarnýjung tímans og skóla. Og 1954
hlýtur hann fyrstu verðlaun á Alþjóðahátíð
leiklistar í París í svonefndu Leikhúsi þjóð-
anna fyrir sýningu á Mutter Courage, og
árið eftir fyrir Die Kaukasische Kreide-
kreis, Kákasíska Krítarhringinn.
Sama ár keypti hann sér hús í Danmörku und-
ir því yfirskini að sitja þar og skrifa. En dó
úr hjartabilun 10. ágúst árið 1956.
Eitt helzta einkenni á leikhúsi Brechts er hið
svonefnda V-effekt sem hann notar svo mikið:
Verfremdung, — að rjúfa hin vanabundnu
viðhorf til hluta sem eru kallaðir gamalkunn-
ir, gera þá framandlega að einhverju leyti til
að vekja gagnrýnina, láta fólk skoða þá hluti
sem það hefur fyrir augunum svo mikið að
það hefur kannski aldrei séð þá fyrr.
Lítum á kvæði Brechts um mikilvægi efans:
Óð til Efans, þar sem segir: Það er til gagn-
rýnilaust fólk sem aldrei efast, og það er til
samvizkusamt fólk sem aldrei hefst að. / Það
efast, ekki til þess að komast að niðurstöðu,
heldur / til að komast hjá því að taka ákvörð-
un. Höfuðið / notar það aðeins til að hrista
það. Áhyggjufullt / varar það farþega á sökkv-
andi skipum við vatni / með öxi morðingjans
reidda að höfði sér / spyr það sig sjálft hvort
hann sé ekki líka mennskur einsog aðrir /
og tautandi þessa athugasemd að spurning-
BiRTINGUR
29