Birtingur - 01.01.1966, Blaðsíða 106

son { Morgunblaðinu grein frá Spáni þar sem
hann er að bera blak af kúgunarstjórn Franco
og hæla henni fyrir að leyfa minningarhátíð-
ina um skáldið Antonio Machado í Baez. Ekki
veit ég hvaðan hann hefur sínar fréttir nema
úr lygablöðum sem eru gefin út á vegum
stjórnarinnar ef það hefur þá staðið þar að
fundurinn hafi verið leyfður. Heimsblöð hafa
birt lýsingar á því hvernig lögregla Franco tók
á móti hátíðagestunum sem komu þrátt fyrir
tilkynningar opinberar um að fundinum væri
aflýst. Lögregluvörður stöðvaði bílana en
margir héldu gangandi á fundarstaðinn og
kröfðust skýringar á fundarbanninu sem end-
aði auðvitað með því að lögreglan illræmda
sem margir kannast við úr verkum Garcia
Lorca: Guardia Civil lék sínar alkunnu listir
með því að berja fólkið niður og misþyrma
pví, og hröktu menn allt að tveggja kílómetra
veg í áhlaupinu. Jóhann Hjálmarsson hefði
gott af því að lesa ræðu eftir skáldið mikla
Pablo Neruda sem ég þýddi í 3.-4. hefti Birt-
ings 1963. Þar segir Neruda frá því hvað skáld
hafa mátt þola af Franco og þjónum hans. Þar
segir hann frá því hvernig lífið var murkað
úr skáldinu Miguel Hernandez í fangelsi
Franco. Hann segir frá því hvernig Lorca var
myrtur. Hann segir frá því hve naumlega
Antonio Machado slapp undan fasistunum til
Frakklands. Hann nefnir hvert skáldið eftir
annað sem þola útlegð vegna fasistanna á
Spáni. Jóhann Hjálmarsson ætti að lesa ljóð
sem Miguel Hernandez orti til sonar síns sem
fæddist eftir að hann var fangelsaður og hann
fékk aldrei að sjá, það ljóð orti hann þegar
hann fékk bréf frá konu sinni sem sagði hon-
um að hún hefði ekki nema brauð og lauk
handa þeim að borða: í hungursins vöggu sef-
ur barnið mitt. Hann nærist á lauksins blóði.
En það er þitt blóð, hrímgað sykri, lauki,
hungri.
Ég hef fyrir framan mig Ijóð eftir tuttugu
skáld ort á síðustu tuttugu árum á Spáni. Þau
segja nokkuð aðra sögu heldur en Jóhann
I-Ijálmarsson í Morgunblaðinu sem er að lofa
frjálslyndi stjórnarinnar. Ég hef í huganum
óminn af orðum spánskra skálda sem hafa sagt
mér frá þessu frjálslyndi og reynslu þeirra af
því, ég hef fyrir hugskotssjónum augu þeirra
með þungri reiði og hryggð vegna þess sem
þjóð jjeirra þolir undir þessari stjórn sem Jó-
hann Hjálmarsson vill telja okkur trú um að
sé tiltölulega frjálslyndogumburðarlynd. Svei.
Ég hugsa um kvöld með Alberti og Asturias
og öðrum spönskum og suður-amerískum vin-
um og lýsingar þeirra og ákærur og formæl-
ingar yfir fasistum sem hið unga skáld frá ís-
landi er að reyna að verja. Ég man eftir því
sem ég sá og heyrði á Spáni, ég man eftir
verkamönnum í Granada þar sem Lorca var
104
BIRTINGUR