Birtingur - 01.01.1966, Blaðsíða 62

arann á VÍgvelli hugsananna. Hann vill ekki
láta lokka sig inn á það engramannaland, þar
sem lífslygin yrði frá honum tekin. Þessu
sálnastríði lýkur alltaf með ósigri áhorfand-
ans. Honum er ckki undankomu au'ðið, hann
er í „huit clos“, enda þótt „víti“ þetta geti
tekið á sig skemmtinn blæ.
Sviðsetning
Andlega kraftaleikhúsið hefur því hlutverki að
gegna að miðla sameiginlegri innri reynslu,
stuðla að gagnkvæmri skynjun. Það er tilraun
til að komast gegnum hið félagslega og sál-
fræðilega fitulag, inn í hinn lifandi mann-
lega kjarna með stöðugri sókn að þessu marki.
Hundar Pavlovs tóku að slefa, ef menn sýndu
þeim rauða skífu. Nútímamaðurinn gefur frá
sér einskonar tilfinningaslefu frammi fyrir
ávöxtum þeirrar milliliðastarfsemi, sem hann
skoðar sem list.
Viðfangsefni þessa leikhúss ek að stilla mann-
inum augliti til auglitis við örlög sín, langanir
sinar og viðleitni, grimmd og barnaskap, og
beina reynslu og efasemdum nútímamanns-
ins að rótum hans í sinni „andlegu föður-
leifð“ — heilaspuna, sögusögnum og mynd-
um — sem hafa varðveitt áhrifamátt sinn 1
mannfélaginu, og láta þessa krafta takast á.
Þessi samprófun á að rífa upp kenndir, sem
hafa festst og storknað í vanabundnum við
brögðum, komast gegnum stálbrynju sálar-
innar og ræsa hið mikla andlega gangverk,
opna á ný, með andlegu höggi, það vopna-
búr tiifinninganna, sem er óþekkjanlegt und-
ir dulbúnaði einstrengingsháttar og hvers-
dagsrökhyggju.
Slíkt leikform má kenna við anda og kraft, þar
sem það leitast við að leysa andleg viðbrögð
úr læðingi og vekja bældar kenndir, leitast
við að fá menn til að viðurkenna, finna og
fullvissa sig um tilveru hinna raunveruleg-
ustu og þýðingarmestu vandamála. Helgisið-
ir frumstæðra manna eru skemmtilegasta og
athyglisverðasta dæmið um hliðstæðu slíkra
leikja, og skal hér í fáum orðum drepið á
nokkur sérstök einkenni þessara fyrirbæra,
sem mörgum virðast heilber „látalæti".
Það sem hér um ræðir, er fyrst og fremst
skipulagt hátíðahald, er snýst um ákveðin stef
í viðhorfi þátttakenda til lífsins, atriði sem
standa greypt í vitund þeirra, til dæmis sögn-
ina um „hina eilífu endurtekningu" og aðr-
ar goðsagnir, — þar sem helgiathafnir öðlast
gildi sem endurtekningar þeirra athafna, sem
guðir, hetjur, forfeður og aðrar fornar fyrir-
myndir skipuðu mönnunum upphaflega að
fremja.
Töframennirnir voru „motores primi“ í þess-
um helgiathöfnum, sem allir aðilar ættar-
samfélagsins tóku þátt í. Galdur, sefjun Og
60
BIRTINGUR