Birtingur - 01.01.1966, Blaðsíða 101

ákveðið hlutverk, — ákveðið verkefni, að
marka örlögum þeirra braut, að koma í veg
fyrir, að þeir sýni a£ sér þá f'ávísi og heimsku,
sem líf án tilgangs leiði jafnan af sér. Forusta
felur ekki í sér, að þjóðíélagsþegnarnir hlýði
í auðmýkt, heldur hitt að þeir játist henni af
fúsum og lifandi vilja.
Hér á landi heyrum við óspart skírskotað til
frelsis, en þetta frelsi er í rauninni oft ekki
annað en líf án stefnu og tilgangs, — slíkt
frelsi ber dauðann í sjálfu sér.
Að því hefur verið vikið nokkrum sinnum hér
að framan, að það sé engan veginn augljós eða
sjálfsagður hlutur að halda uppi menningar-
þjóðfélagi á íslandi. ísland hefur sett þeim,
sem hér búa, þá kosti að þeir verða að gera
sér ljóst hver sé tilgangur þeirra með lífi sínu
hér á hjara heims. Hlutverk forustumanna
er að gera þjóðinni tilgang þennan ljósan, fá
henni hlutverk og verkefni, og marka henni
örlög í samræmi við það.
Og hver er svo tilgangurinn — hvert er hlut-
verk íslendinga?
Ég nefndi fyrr í ræðu þessari það heillandi
tækifæri, sem íslendinga biði í því að ávaxta
norræna menningu, þannig, að þeir stuðluðu
að því, að hún mætti verða a.m.k. ein af yngi-
lindum nútíðarmenningar. Einnig var á það
bent, að slíkri viðleitni mundi fylgja gróska
í livers konar menningarstarfsemi. Slíkt fram-
lag til heimsmenningarinnar yrði traustasta
stoð sjálfstæðis þjóðarinnar, en forsenda þess
alls er varðveizla þjóðernisins.
Hið fyrra meginhlutverk íslendinga er að
rækja þetta.
Hitt meginhlutverk þeirra er að halda uppi
menningarþjóðfélagi hér á hjara heims,
grundvalla það á heilbrigðan og farsælan hátt
og sýna um leið umheiminum, hvað hægt sé
að gera, jafnvel þótt svo virðist sem flest um-
liverfis sé á móti. Að íslenzkt þjóðfélag geti
orðið áþreifanlegt dæmi um sigur andans yfir
efninu, ef svo má að orði komast.
íslendingar hafa þegið margt af heimsmenn-
ingunni, og miklu meira en þeir hafa lagt til
hennar, en hún er ávöxtur af erfiði margra
einstaklinga og þjóða.
Nú er eftir þeirra hlutur, að gjalda skuld sína
við hana. Það gera þeir aðeins með því, að
rækta þá menningu sem þeir hafa tekið í arf
og byggja það land, sem forsjónin hefur gefið
þeim.“
BIRTINGUR
99