Birtingur - 01.01.1966, Blaðsíða 51

ana við samvizku sína eftir blaðamennskuna
hjá svartasta afturhaldsblaði íslands.
Menn, sem hljóta að telja sér málið skylt, hafa
vegið að höfundinum fyrir að gera lifandi
samtíðarmenn að fyrirmyndum í bók sinni.
Það er nú svo að enginn maður, ekki einu
sinni forsetinn, getur komizt hjá því að verða
fyrirmynd að sögupersónu, ef einhverjum rit-
höfundi býður svo við að horfa. En ég skil
ekki hversvegna þessir menn eru að kveinka
sér og hrína eins og rassskellt börn. Það kann
að vera að hann gefi þeim ekki engilbjartar
ásjónur, en þegar á það er litið hve óvægilega
hann fer með sjálfan sig, því enginn getur
verið fyrirmyndin að Loga blaðamanni nema
hann sjálfur, þá þurfa þessir menn sízt að
kvarta.
Logi blaðamaður er aðalsöguhetjan, en hann
er engin fyrirmynd og engin hetja, heldur
sannkallaður aumingi, mannlegt rekald. Hann
gerist blaðamaður hjá blaði sem er ákveðinn
málsvari þess sem hann hatar og fyrirlítur
(kjarnorkusprengju, herbækistöðva o. s. frv.),
hann sættir sig við að greinum hans sé um-
turnað og þær prentaðar undir hans nafni,
ef þeim er þá ekki hreinlega fleygt í hann
aftur, og hann gengur jafnvel svo langt í
þjónustu sinni við húsbændurna að láta þá
hafa atkvæði sitt í kosningum og vinna þann-
ig gegn samvizku sinni, gegn sjálfum sér. En
það er nú það, að samvizkan lætur hann aldrei
í friði, og um það fjallar þessi saga. Hún gæti
heitið Saga um samvizku. Lesandinn hlýtur
að bíða eftir því alla söguna að samvizkan
hrífi Loga blaðamann út úr þeirri spillingu
sem hann er sífellt að áfellast, en tekur sjálfur
þátt í. Það tekst þó ekki fyrr en í síðasta kafla
sögunnar, — því ég býst við að það eigi að
skilja þann kafla á þá leið — en það er galli á
sögunni hve sá kafli er mikil vandræðasmíð.
Það er einsog höfundur liafi verið kominn í
tímaþröng og flýtt sér að botna söguna. Það
er ekki lítil vinna að skrifa skáldsögu upp á
350 síður í stóru broti, og hygg ég að hér gildi
sama og um höfund Svartrar messu, að höf-
undur Borgarlífs hefði þurft mun lengri tíma
til að semja sögu sína. Það er engin furða þótt
þeir, sem skrifa skáldsögu í fyrsta sinn, kunni
ekki að setja henni takmörk í upphafi. Saga
Ingimars hefði ef til vill mátt vera mun styttri.
En það þarf líka tíma til að stytta sögu, því
það er sama og að skrifa hana upp aftur. En
þótt margt megi að Borgarlífi finna, ber að
fagna því að höfundur skuli, ásamt Jóhannesi
Helga og Jóni frá Pálmholti, hafa lagt til at-
lögu við samtíð sína. Það er ekkert áhlaupa-
verk. Og þegar þess er gætt að höfundarnir
eru gersamlega óreyndir í skáldsagnagerð,
hlýtur árangur þeirra að teljast góður, að
birtingur
49