Vera - 01.08.2002, Page 46

vera
Auður Eir: Sumar konur sem nýttu sér þau rétt-
indi sem femínistar höfðu barist fyrir vildu ekki láta
bendla sig við sama femínisma, þær ýmist þorðu
því ekki, þótti það ekki fínt eða nenntu því ekki.
Þetta tafði fyrir.
Ein ástæðan væri sú að karlveldið berðist á móti en
Auður Eir sagði aðra ástæðu þær konur sem ekki
vildu, þorðu eða nenntu að vera með. „Sumar konur
sem nýttu sér þau réttindi sem femínistar höfðu
barist fyrir vildu ekki láta bendla sig við sama femín-
isma, þær ýmist þorðu því ekki, þótti það ekki fínt
eða nenntu því ekki. Þetta tafði fyrir.“
Erindi sem erfiði?
Stefanía Traustadóttir félagsfræðingur hjá Hagfræði-
stofnun HI, nú bæjarstjóri í Ólafsfirði, ræddi um
þann árangur sem konur hefðu náð á vinnumarkaði
og velti því fýrir sér hvort þær hefðu haft erindi sem
erfiði. Hún benti á að þrátt fyrir að atvinnuþátttaka
kvenna væri orðin um það bil jafn mikil og karla
væri atvinnulífinu enn stýrt af körlum sem eru mik-
ill meirihluti stjórnenda. Hún benti einnig á að þrátt
fyrir að menntun kvenna hafi aukist er námsval jafn
kynbundið núna og fyrir 25 árum. Þá virðast laun
kvenna fara fyrst og fremst eftir því í hvaða starfsstétt
þær eru og að almennt hafi menntun þeirra og inn-
tak eða eðli starfs ekki jafn mikil áhrif á laun þeirra
og þessir þættir hafa á laun karla, en kynbundinn
launamunur hefur verið staðfestur í fjölda kannana.
Mun meiri námskröfur eru gerðar til hefðbundinna
starfa kvenna en karla en það skilar sér ekki í sam-
bærilegum launum. Stefanía benti á að þegar árang-
ur kvennabaráttunnar væri skoðaður þyrfti að spyrja
sig hvert markmiðið hefði verið. Aukin menntun og
þátttaka kvenna í atvinnulífinu væri staðreynd en
einnig sókrí kvenna í hefðbundnar starfsstéttir og
kynbundinn launamunur.
Okkur vantar fyrirmyndir en erum
sjálfar fyrirmyndir
Yfirskrift námsstefnunnar var Konur í atvinnulífinu
og því var einblínt á konur á vinnumarkaði og konur
í stjórnunarstöðum. Settar voru fram hugmyndir um
ólíkar aðferðir kynjanna í atvinnulífinu og kosti og
galla þessara aðferða.
Hulda Dóra Styrmisdóttir hjá íslandsbanka
minnti á að í dag eru auknar kröfur um jafnvægi
vinnu og einkalífs en auk þess er krafist betri afkomu
fyrirtækja. Af því leiðir að fyrirtæki þurfa að nýta
mannauð sinn betur, enginn hefur efni á að velta fyr-
ir sér kyni heldur skiptir mestu máli hver er hæfast-
ur til að skila árangri. Hulda Dóra ræddi um jaíríræð-
isáætlun Islandsbanka sem hún sagði felast í að meta
hvern einstakling á eigin forsendum og gæta jafn-
ræðis. Markmiðið er að auka starfsánægju, tryggð,
þjónustu og arðsemi og uppfylla væntingar við-
skiptavina og hluthafa. Hún sagði að ytri aðstæður
46 gætu haft áhrif á stöðu kvenna á vinnumarkaði. Karl-
ar eru til dæmis í æðstu stöðum í íslenskum fyrir-
tækjum og karlagildi eru því oft viðmiðið. Það getur
því kostað nokkuð átak að „breyta til“. Hún sagði að
innri atriði hefðu einnig sitt að segja. Konur sækist
síður eftir völdum og ábyrgð sem getur stafað af því
að þær axla meiri heimilisábyrgð og eru áhættufæln-
ari. „Konur vilja oft vera fullkomnar og eru stundum
uppteknar af því að gera hluti rétt frekar en að velta
því fyrir sér hvort þær séu að gera réttu hlutina,"
sagði Hulda Dóra.
Þórkatla Aðalsteinsdóttir sálfræðingur velti
einnig fyrir sér mismunandi áherslum kynjanna og
sagði konur tengja en karla aðgreina. Konur tengja til
dæmis fólk og verkefni til að fá betri niðurstöðu og
þykir samvinna eðlileg. Tengingarnar eru mikils
Stefanía Traustadóttir: Laun kvenna
virðast fara fyrst og fremst eftir því í hvaða
starfsstétt þær eru. Almennt hefur menntun
þeirra og inntak eða eðli starfs ekki jafn
mikil áhrif á laun þeirra og þessir þættir
hafa á laun karla.
virði og ættu konur að nýta þær betur. „Konur óttast
að nýta sér tengslin í eigin þágu eða þágu verkefnis
en karlar hika ekki við það. Konur þurfa að hætta
pempíugangi. Þær eru of uppteknar af því að gera
hlutina rétt, eru nýkomnar á vinnumarkaðinn og í
stjórnun, og vilja ekki láta hanka sig á klíkuskap. Af
því leiðir að erfiðara er að ná fótfestu á vinnumark-
aði.“ Þórkatla sagði einnig að á kvennavinnustöðum
væri oft heimilislegt andrúmsloft enda fletja konur
oft út „valdapýramídann". Kostirnir eru hlýja, stuðn-
ingur, samvinna og góð yfirsýn sem stundum er á
kostnað verkaskiptingar. Gallarnir eru þeir að mörk
einkalífs og vinnu verða óljós og verkefni geta fallið
í skuggann af líðan starfsfólks. Þá benti hún á að kon-
ur eigi langa hefð heima en stuttan feril á vinnu-
markaði sem þýðir öryggi á heimavelli en óöryggi á
útivelli. Hjá körlum á andstæðan við. „Okkur vantar
fyrirmyndir en erum sjálfar fyrirmyndir. Við leitum
því í uppskriftir í stað þess að treysta innsæinu og
það gerir okkur erfiðara fyrir.“
Unnið að breytingum innan kerfisins
Hildur Jónsdóttir, jafnréttisráðgjafi Reykjavíkurborg-
ar, hélt fyrirlestur um jafnréttisstefnu Reykjavíkur-
borgar og þann árangur sem þar hefur náðst. Hún
benti á að vegna alþjóðlegra skuldbindinga bæri Is-
lendingum að vinna að jafnrétti. A kvennaráðstefnu
Sameinuðu þjóðanna í Peking árið 1995 skuldbundu
ríkisstjórnirnar sig t.d. til að vinna að jafnri hlutdeild
kynjanna í stjórnarstofnunum og nefndum sem og í
opinberri stjórnsýslu og dómstólum, m.a. með því að
setja markmið og gera aðgerðaáætlanir til að auka
hlut kvenna verulega. Þá skuldbundu þær sig til að
grípa til aðgerða þar sem við á til að stuðla að því að
stjórnmálaflokkar geri konum kleift að ná sambæri-
legri stöðu við karla bæði sem kjörnir fulltrúar og í
opinberum embættum.