Vera - 01.10.2003, Page 28

/ ÞRIÐJA BYLGJA FEMÍNISMANS
Bára Magnúsdóttir
Bára Magnúsdóttir er BA
íbókmenntum og kynja-
fræði. Hún erfélagi í
ReykjavíkurAkademíunni
og á sæti í ritnefnd Veru.
ÞRÚGUR REIÐINNAR
»Kemur femínistum við að körlum finnist á sár brotið í faðernismálum, umgengnisráttar-
málum eða hvað þeim finnst stórkostlega ósanngjarnt að ráða ekki hvort kona gengur með
barn þeirra eða ekki? Finnst okkur umræða um hvað strákar eigi erfitt uppdráttar í skólum
áhugaverð? Er það okkar mál hvort þeir eru í kreppu eða ekki? Teljum við að karlar viti ekki
að nauðganir, klám, stripp og vændi skaðar konur? Höldum við virkilega að þeim sé ekki
sama um hagi okkar og líðan? Er ekki Ijóst að karlar eru rót vandamálsins?
4»
Annarrar bylgju femínismi
Klisjan um loðnu, reiðu kvenréttinda-
kerlingarnar hefur reynst femínistum
þung í skauti því enn heyrast raddir
þeirra sem reyna að halda henni á lofti.
í óðagotinu við að hafna því að allir
femínistar séu órakaðar og reiðar hefur
verið gengið skrefi of langt. Það er
reynt að láta sem þær séu ekki til, eða
séu útdauðar. í dag eru nefnilega allir
femínistar svo voða jákvæðir, eða það
er okkur sagt, að þeir hafa mestar
áhyggjur af stöðu drengja í grunnskóla.
Svo er hins vegar ekki.
Helga Baldvinsdóttir Bjargardóttir
fjallar um hinar þrjár bylgjur femín-
ismans í greininni „Femínismi - Hvað
er það?“ í VERU, l.tbl. 2002, og því er
ástæðulaust að fara nánar út í þá skil-
greiningu hér. Þar talar hún reyndar
ÞÓ HLÝTUR AÐ VERA HÁLFSVEKKJ-
ANDI AÐ VERA í FÉLAGI ÞAR SEM
LITIÐ ER NIÐUR Á SUMAR GERÐIR
FEMÍNISTA - HVERNIG LÍÐUR LOÐN-
UM, REIÐUM FEMÍNISTUM (LOÐNAR
um annarrar bylgju femínisma í þátíð,
eins og hann heyri sögunni til, en það
er einmitt það sem ég hef helst við um-
fjöllun um annarrar bylgju femínisma
að athuga, og þá sérstaklega róttækan
femínisma, að það hefur verið látið sem
svo að hann sé dauður, jarðaförin hafí
farið fram þegar Rauðsokkahreyfingin
var lögð niður.
Það má vera að Rauðsokkahreyfing-
in hafi lagt upp laupana en það er ekki
þar með sagt að þær konur sem henni
tengdust eða voru henni hlynntar hafi
hætt að vera femínistar. Þó enginn hafi
verið baráttuvettvangurinn eða fund-
irnir er ólíklegt að konur hafi gefið upp
á bátinn hugsjónir sínar. Sumir róttæk-
ir femínistar fæddust þar að auki eftir
tíma rauðsokkanna enda hefur rót-
tækni ekkert með ártöl að gera - hug-
sjónir deyja ekki þó að ekki sé í tísku að
taka afgerandi afstöðu.
Skörun
Auðvitað skarast annarrar og þriðju
bylgju femínismi - sem betur fer.
Þriðju bylgju femínismi nýtir sér margt
af þeim fyrri (og bætir við eða hafnar
einstaka þáttum, eins og „karlhatr-
inu“). Þannig að það er kannski ekki
mennirnir með (sem sumir þeirra gera
ekki). Þó hlýtur að vera hálfsvekkjandi
að vera í félagi þar sem litið er niður á
sumar gerðir femínista - hvernig líður
loðnum, reiðum femínistum (loðnar
mussukellingar eins og Andrea Róberts
kallaði þær) þegar látið er sem þær séu
ekki til?
Róttækir femínistar í dag
Róttækir femínistar hafa aldrei lagt upp
laupana og víða um heim eru þeir enn
með skipulagðar hreyfingar. I Banda-
ríkjunum eru róttækir femínistar mjög
öflugir og minna meðal annars stöðugt
á það að konur eigi ekki að taka nöfn
eiginmanna sinna við giftingu, hvetja
reyndar konur til að giftast ekki, bæði
vegna hefða sem fylgja brúðkaupum og
þeirrar staðreyndar að hjónabandið er
kúgunartæki. Þær neita að þurfa að vera
sexý og raka sig hvergi! Þar í landi eru
fóstureyðingar sífellt baráttumál og
vegna áherslunnar á tjáningarfrelsi hefur
reynst erfitt að stemma stigu við ldámi,
sem þær berjast hatramlega gegn.
Catharine MacKinnon lögfræðingur
og prófessor við Michigan háskóla í
Bandaríkjunum segir að klám sé ekki
tjáning (speech) heldur athöfn (action)
MUSSUKELLINGAR EINS OG ANDREA
RÓBERTS KALLAÐI ÞÆR) ÞEGAR
LÁTIÐERSEM ÞÆR SÉU EKKI TIL?
skrítið að sumir annarrar bylgju
femínistar kunni ágætlega við sig í
Femínistafélagi íslands. Líklega finnst
þeim margt líkt og fyrrum, líta svo á að
tímarnir breytist (sem þeir gera) og
og því eigi lög um tjáningarfrelsi ekkert
við um klám. Þar af leiðir að hægt eigi
að vera að banna klám án þess að það
brjóti gegn 1. grein bandarísku stjórn-
arskrárinnar, þeirrar sem fjallar um tján-
28/5 -6. tbl./2003 /vera