Freyr - 01.04.2003, Blaðsíða 26

Tafla 1. Umfanq afkvæmarannsókna haustið 2002
Svæði Stærri Bú Hópar Minni Bú Hópar
Vesturland 11 100 7 61
Vestfirðir 16 125 1 4
Strandir 27 224
V-Hún 22 157 1 13
A-Hún 9 72 11 64
Skagafjörður 31 254 13 80
Eyjafjörður 7 51 3 16
S-Þing 10 77 2 35
N-Þing 17 141 4 43
Múlasýslur 6 38 6 61
A-Skaft 10 75
Suðurland 18 133 8 40
Samtals landið: 184 1447 56 417
Þrátt fyrir það að margir þættir í
þroska, umhverfi og meðferð
lambanna ráði feikilega miklu um
hver fítusöfnun verður hjá þeim er
einnig vitað að verulegur einstak-
lingsmunur er fyrir hendi í sam-
bandi við eiginleika til fitusöfnun-
ar. I baráttu við að minnka fítu á
íslensku dilkakjöti er því nauð-
synlegt að huga að þeim þætti.
Jafnhliða þurfa bændur að beita
þekkingu sinni á öðrum þáttum
sem þar hafa áhrif þegar þeir stýra
umhverfisþáttum, þannig að sem
mestur og bestur árangur náist í
þessum efnum.
Umfang rannsóknanna
Tafla 1 gefur yfirlit um umfang
rannsóknanna haustið 2002.
Rannsóknir voru unnar á samtals
240 búum. Það er nokkur fækkun
frá árinu áður. I rannsóknunum
eru hins vegar samtals 1870 af-
kvæmahópar sem niðurstöður fást
um. Það er nokkur ijölgun ffá ár-
inu áður og þannig mælt meiri
þátttaka í þessu starfi en nokkru
sinni áður. Ljóst er því að umtals-
verður árangur hefur náðst í því
að byggja upp stærri og öflugri
rannsóknir en áður. A grundvelli
þeirra á því að mega vænta enn
frekari árangurs. Rétt er að taka
það fram í sambandi við fjölda af-
kvæmahópa að örfá dæmi er um
að sami hrútur sé notaður og próf-
aður á fleiri en einu búi. Það lítið
er samt um slíkt að fjöldi hrúta,
sem í rannsókn var, mun vera inn-
an við einum tug færri en ljöldi
afkvæmahópana sem að ffaman er
nefndur.
Það verður aldrei nægjanlega
undirstrikað að með þessum rann-
sóknum er aðeins verið að vinna
ræktunarstarf sem snýr að hluta
þeirra eiginleika sem horfa þarf til
við ræktun á íslensku sauðfé. I
greinum á undangengnum árum
hefúr verið rækilega um það rætt
og þá þætti sem huga þarf að sem
mögulegum skekkjuþáttum þegar
niðurstöður úr rannsóknum er
skoðaðar og metnar. Það verður
ekki endurtekið hér að þessu sinni
heldur vísað til fyrri greina.
Ahrif sauðfjársæðinganna á
hrútastofninn aukast ár frá ári. Nú
eru um tveir þriðju hlutar allra
hrútanna, sem eru í rannsóknum,
skráðir synir stöðvarhrúta. Þvi til
viðbótar kemur eitthvað af hrútum
sem ættemisupplýsingar vantar
um, sem eru af slíkum ættmeiði,
auk þess sem meginhluti hinna
hrútanna, sem fram koma, verða i
annan ættlið strax raktir til sæð-
inga. Það er því ljóst að með því
að greina nánar þessa stóru
bræðrahópa sem fram koma í
þessum rannsóknum má lesa tals-
vert mikið af viðbótarupplýsing-
um. Nokkur atriði, sem þar blasa
við, skulu gerð að umfjöllunarefni
hér á eftir. Ef meðaltalstölur em
nefndar í textanum hér á eftir þá
ná þær aðeins til þeirra hrúta sem
vora í stærri rannsóknum.
Ein augljós niðurstaða, sem
blasir við og hefúr einnig komið
fram síðustu ár, er hve miklar
ffamfarir eiga sér stað í stofninum
gagnvart þeim eiginleikum sem
hér er verið að skoða. Þetta blasir
við í því að synir eldri stöðvar-
hrútanna standa yfirleitt greini-
lega þrepi neðar en synir yngri
hrútanna. Þetta gerist þrátt fyrir
það að synir eldri hrútanna ættu
að vera valinn hópur á granni fyrri
reynslu af viðkomandi hrútum en
synir yngri hrútanna era hins veg-
ar i meginatriðum hópur sem er að
gangast undir sína framraun með
þessum rannsóknum.
Af eldri kollóttu hrútunum era
þama engir sem eiga lengur stóra
sonahópa í rannsóknunum. Meðal
þeirra er ekki lengur margt að sjá
sem athygli vekur, þó að þama sé
yfirleitt aðeins um að ræða fúll-
orðna hrúta sem eiga því að geta
státað af nokkurri fyrri reynslu.
Eir 96-840 á um tug sona og með-
al þeirra era nokkrir neistar, þó að
talsvert vanti á að niðurstaða sona
hans sé í heild jafn glæsileg og á
síðasta ári. Synir Dals 97-838 era
óumdeilanlega sigurvegar úr hópi
kollóttu hrútanna. Hann á rúma
tvo tugi sona í rannsókn og koma
þeir að meðaltali með 108 úr kjöt-
mati og 104 úr skoðun lifandi
lamba. Þessir hrútar era margir að
gefa vel gerð lömb, þó að fáir
stefni alveg á topp fyrir gerð, en
lömb undan þessum hrútum hafa
að auki ákaflega hagstætt kjötmat.
Nú þegar þessi topphrútur er sjálf-
ur fallinn frá hlýtur það að vera
kappsmál að leita á meðal bestu
afkomenda hans að verðugum
hrútum fyrir stöðvarnar. Hálf-
| 26 - Freyr 3/2003