Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.04.1919, Side 41

bJóÐARARFUR OG bJÓDRÆKNI
21
lítils, ef menn liunnna svo fram af
sér, þegar til reyndar kemur,
' an<iann og- alla fyrirliöfnina, sem
málinu fylgir.
Það verður óheillaverk í fleiri
greinum en einni, að fela fyrir
börnunum þann eldinn, sem hezt
vermir sjálfum oss. Tjónið kernur
eigi að eins niður á menningar-
þroskanum, heldur á siðferðinu
líka. Þegar of mikið djiip er stað-
fest milli fullorðinna og unglinga,
þá er all-sterk tilhneiging til aga-
leysis og' sjálfræðis oftast nær ein-
bvers staðar á meðal afleiðing-
anna. En er ekki vökin orðin all-
Vl'ð, þG gar ágætið mestalt í and-
legri eigu foreldranna er börnun-
nm einkis virði? Eg mætti jafn-
vel taka dýpra í árinni, því að
þekkingarleysi unglinganna á
þeim efnum fylgir alla jafna lítils-
virðing, ekki sízt þegar innlendir
láta það sífelt í veðri vaka, að út-
lenda gullið sé ekki gjaldgengt í
þessu landi — sé alls ekki “skír
máhnur” og eigi hér engan rétt á
sér. 1 sama strenginn taka svo
sumir niðurskurðarmennirnir vor
á meðal, þegar þeir tala um þá
oskapa-þvingun, sem með tilsögn í
jslenzku sé lögð á aumingja hörn-
in og- unglingana. Hvað þýðir sá
barlómur annað en það, að kensla
sú sé ekki ómaksins verð og eigi
því að liætta ? Og svo verður lít-
ilsvirðingin stundum berorðari.
Það er ekki ýkja-langt síðan einn
af því sauðahúsinu lét það uppi
við mig, að þeir væru allir andlega
vankaðir meira og minna, þessir
landar vorir, sem væru að burðast
með þetta þjóðernismál. Hvernig
eiga svo börnin að bera holla virð-
ing-u fyrir sjónarmiði og þjóðleg-
um sérkennum foreldra sinna, þeg-
ar úr ýmsum áttum liljómar í eyr-
um þeirra lítilsvirðingin, ýmist í
berum orðum eða undir rós? Það
er ekki langt síðan eitt vestur-
íslenzka barnið spurði með kæru-
leysis-svip, þegar minst var á
Hallgrím Pétursson í sunnudags-
skóla: “Wliat guy ivas that?”
(Hvaða náungi var það?) Stefn-
ir sú kynslóð áfram eða aftur á
bak, sem svona getur spurt? Ætli
barnið það yrði minna mannsefni
og síður til inntekta landi þessu,
ef það fengi ofurlítið að kynnast
trúarljóðum Hallgilíms — nógu
mikið til þess, að geta þekt og virt
höfundinnJ?
Setjum svo, að vér viljum brúa
sprunguna með því að verða ensk-
ir sjálfir, felum íslenzku einkenn-
in fyrir börnum vorum, bjóðum
þeim ekkert annnað en það, sem
engil-saxneskt er, hvorki á heimil-
inu, né í sunnudagsskóla, né á
ræðu-palli, né í félagslífinu nokk-
ursstaðar. Er þá björninn unn-
inn? Ekki alveg. Eldra fólkið
getur aldrei skafið af íslenzku ein-
kennin, aldrei stælt tungutak eða
þjóðháttu innlendra manna svo
vel, að ekki gæti þar erviðis og ó-
fimleika. Og um leið missa menn
þau tækin, sem þeim eru tömust.
Þeir njóta sín svo ekki eins vel og
áður við neitt það verk andlegt,
sem þeir vinna fvrir unglingana.
Sumir leggja jafnvel árar í bát,
treysta sér ekki til að vinna, svo
að haldi komi, með nýjum tækjum.
Unglingarnir sjá svo fyrir sér
þennan ófullkomleika alls staðar,
en vita lítið sem ekkert til íslenzku