Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.04.1919, Side 70

50
TIMARIT bJÓÐRÆKNISFÉLACS ISLENDINGA.
og liöfSu farið til Marklands, en
síSan orðið hafreka til Islands.
Eftir þessu að dæma er líklegt, að
(frænlendingar liafi sótt við til
Marklands, þó eigi fari aðrar
sögur af því. En þetta er liið síð-
asta, sem finst um ferðir til þess-
ara landa.
Nií liggur nær að spyrja, livort
þessar ferðir liafi liaft nokkra
þýðingu fyrir landkannanir á
seinni öldum. Að undanskildu
því, sem Adam frá Brimum reit,
var mönnum utan Islands ekki
kunnugt urn landafundi þessa, og
rit Adams var aldrei mjög út-
breitt, enda mun lýsing hans á Vín-
landi hafa þótt harla ótrúleg, svo
að menn tóku víst ekki mikið til-
lit til hennar. A kort miðaldanna
komst (frænland fyrst í byrjun 15.
aldar og var það Claudius Clavus,
danskur maður, sem fyrstur gerði
uppdrætti af því, og tóku svo aðr-
ir kortateiknarar það upp. Storm
og aðrir hafa getið þess til, að Illa
Verde á gömlum korturn kunni að
eiga við Grænland, og Illa de Bra-
zil við Marldand, en það er víst
áreiðanlegt, að svo er eliki. Einu
kortin af löndum þessum, sem til
eru frá fyrri öldum, eru íslenzk,
eftir Sigurð skólameistara Stef-
ánsson og Jón Guðmundsson
lærða.
Það er heldur engin ástæða til
að ætla, að Kolumbus hafi heyrt
neitt um þessar ferðir. Þó er það
víst, að hann kom til íslands með
enskum fiskimönnum frá Bristol.
Kafli eftir hann sjálfan, sem tek-
inn er upp í æfisögu hans, er Fer-
nando Colombo, sonur lians,
samdi, skýrir frá því, að í febrúar
árið 1477 hafi hann siglt 100 míl-
ur norður fyrir eyjuna Tile
(Thul'e); suðurhluti hennar sé
73° n. br., en efcki 63° eins og sum-
ir segi, og liggi hún vestar en
Ptolemæus segi; eyja sú sé eins
stór og England og flytji Eng-
lendingar þangað vörur sínar,
einkum íbúarnir í Bristol; á þeim
tíma, sem liann var þar, hafi sjór-
inn ekki verið frosinn, en mikill
var þar munur flóðs og fjöru, alt
að 25 föðmum eða meira. Þó
mai-gt sé rangt í þessu, þá er eng-
in ástæða til að hafna því. A þeim
tímum var það alment, að mönnum
reiknaðist f jarlægðin stærri en hún
í raun og veru var, og breiddarstig
urðu ekki ákveðin nákvæmlega og
um lengdarstigán urðu menn
mestmegnis að geta sér til, og
iiætt var við að menn gerðu of mik-
ið úr stærð landanna. En livað
ísalög snertir, kemur þetta vel
lieim við íslenzka annála því að
þar segir, að veturinn 1476—1477
hafi verið óvenjulega mildur, og
ísalaus. Af því að Kolumbus sá
engan ís í þessari ferð, kom honum
til hugar, að liægt mundi vera að
sigla til norðurpólsins, og hafði
hann jafnvel í hyggju að reyna
það. Af kaflanum verður ekki
séð, livort Kolumbus kom á land á
íslandi eða átti nokkur mök við
Íslendinga. Finnur Mag*nússon
gat þess til, að skipið, er hann var
á> kynni að hafa fcomið í Hvalf jörð,
og þar sem einmitt á því ári Magn-
ús Eyjólfsson, biskup í Skálholti,
visíteraði kirkjumar á Hval-
fjarðarströndinni og Revkjanesi,
kynni hann að liafa átt tal við
Kolumbus á latínu og sagt honum