Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1940, Síða 44

22
TÍMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGS ÍSLENDINGA
Hvert sem reikar hugur minn,
hvað sem snýst til baga,
kunningsskapinn þýða þinn
þakka’ eg alla daga.
Sólskins-blettur ætíð er,
um þó élin svífi,
þar sem hugar-blærinn ber
birtu’ af andans lífi.
Um útgáfu þessara Ijóða lét hann
sér mjög ant. Skrifaði hann stutta
æfisögu höfundar aftan við bókina,
sem mun hafa verið nokkuð á veg
komin áður en hann andaðist. En
bækur af því tæi seljast seint, og síst
er það gróðafyrirtæki fyrir nokkurn
mann að gefa þær út. En um það
var hann heldur ekki að hugsa; hann
langaði til að hjálpa til þess, að
þessi verk vina sinna lægju ekki
gleymd og grafin í skrifboðsskúff-
unum og kæmu máske aldrei fyrir
almenningssjónir, nema þá eitthvert
hrafl í blöðum og tímaritum. Og
einmitt svo mundi farið hafa, hefði
ekki hann og aðrir góðir menn, sem
þau kunnu að meta, hafist handa; að
minsta kosti er hætt við, að mikil
bið hefði orðið með útkomu þeirra.
Og hefðu þá þeir fáu, sem lesið hafa
verk þessara skálda sér til gagns,
verið þeim mun snauðari í andanum,
en líklega ekki sælli fyrir það.
Þess hefir verið getið, að séra
Rögnvaldur var um tíma, rúmt ár,
ritstjóri Heimskringlu, eftir að eig-
endaskifti urðu við blaðið 1913. Hann
leysti það starf vel af hendi, og tók
blaðið miklum stakkaskiftum meðan
hann var við það. En blaðamenska
var áreiðanlega ekki verk, sem hon-
um féll sérlega vel í geð. Hann
hafði yfirleitt mjög lítinn áhuga
fyrir pólitísku dægurþrasi. Mörg-
um kunningjum hans, sem fylgdu
honum í trúmálum, þótti hann of
íhaldssamur í stjórnmálum, og varð
hann fyrir ýmis konar aðkasti út af
því. En það er nú svo með stjórn-
mál sem annað, að íhald og frjáls-
lyndi fara ekki eingöngu eftir nöfn-
um flokka eða yfirlýstum stefnu-
skrám. Eg held, að honum hafi altaf
fundist, að fylgi í þeim málum við
dugandi og drenglynda menn varð-
aði meiru en fylgið við flokkana. •
Enginn vafi er á, að hann var að
sumu leyti íhaldssamur maður; og
þóttust sumir finna ósamræmi í
stefnu hans, þar sem framsæknin
væri ekki jöfn á öllum sviðum. Eg
varð aldrei var við mjög ákveðið
stefnufylgi hjá honum í stjórnmál-
um, og eg veit, að hann hafði megna
óbeit á glamri og gífuryrðum þeim,
sem flokksbaráttunni eru oftast sam-
fara. Að hann hafi ekki verið unn-
and mannúðarmálum og heilbrigðri
þróun félagslífsins, er hreinasta fjar-
stæða. Til þess að hæfileikar hans
hefðu notið sín við blað, hefði hann
þurft að vera alveg sjálfráður um
stefnu þess. Það var hann ekki við
Heimskringlu. Hann fann eflaust, að
hann gat ekki notið sín þar sem
skyldi; og mun hann hafa verið á-
nægður með að fara frá blaðinu, eins
og sakir stóðu, þegar hann gerði
það. Síðar, þegar þann var búinn að
fá meiri ráð yfir því, hefði honum,
að líkindum verið innan handar, að
takast aftur á hendur ritstjórn, en
hann gerði það ekki.
Alt öðru máli var að gegna með
tímaritin, sem hann gaf út. Það
hefir verið minst á Heimi og stefnu
hans, en þó tókst honum ekki síður