Árbók VFÍ/TFÍ - 01.06.2002, Qupperneq 251

í fyrsta lagi benda niðurstöðurnar til tvívíðra
og þrívíðra áhrifa sem er í samræmi við það
að hröðunarnemarnir eru staðsettir yst á
brattri brún Þjórsárgljúfursins. f öðru lagi
getur verið að jarðsniðið, sem notað er í
SHAKE-greiningunni, sé einfaldað um of
miðað við raunverulegt jarðsnið. í þriðja lagi
getur verið að streituháð deyfing og stífni í
setlögunum sé önnur en notuð er í SHAKE-
forritinu. Af línuritum má jafnframt glögg-
lega sjá ólínuleg stífni- og deyfiáhrif. Þannig
er áberandi mest bylgjumögnun fyrir „litlu"
jarðskjálftana og mögnunartoppurinn liggur
við hæstu tíðnina. „Stóri jarðskjálftinn" er
hins vegar með minnstu mögnunina og
mögnunartoppurinn liggur við lægstu tíðn-
ina (meiri deyfing og minni stífni en fyrir
„litlu" jarðskjálftana).
( 5 r ■ ■ ....-.............- r ■- ..............-Hi
A-rt)(
B-íóf
0 0.4 0.8 1.2 1.6 2
Elginsvelflutími - (s)
Mynd4. Hönnunarróf byggð á Eurocode 8 [9], rófgerð I,
jarðvegsflokkar A, B, C, D og E.
Evrópustaðlar og jarðvegsflokkar
Jarðvegsflokkar
f nýjustu útgáfunni af Eurocode 8 [9], eru skilgreindir fimm jarðvegsflokkar, A, B, C, D
og E, og tveir aukaflokkar Sj og S2 sem er ætlað að stýra lögun hönnunarrófs sem nota
skal á hverjum byggingarstað. Hönnunarróf eru skilgreind fyrir jarðvegsflokkana A, B, C,
D og E en ekki fyrir flokkana S1 og S2 þar sem krafist er sérstakrar athugunar. Síðustu
tveir flokkarnir eru annars vegar fyrir jarðsnið með leirlögum þar sem leirinn hefur háa
þjálni (Plasticity Index) og hins vegar fyrir jarðsnið þar sem búast má við ysjun. Tvö sett
af rófgerðum eru skilgreind, þ.e. rófgerð I og rófgerð II (Typc I og II). Það er lagt í hend-
urnar á yfirvöldum í hverju landi (national authorities) að segja fyrir um hvora rófgerðina
eigi að nota. f staðlinum er þó mælt með að nota rófgerð I á svæðum þar sem stærð ráð-
andi jarðskjálfta getur orðið meiri en 5,5 (Ms) og rófgerð II á svæðum þar sem stærð
skjálfta er minni en 5,5. Af þessu má ráða að á Suðurlandi er eðlilegt að miða við róf-
gerð I. Á mynd 4 eru sýnd hönnunarróf af gerð I úr Eurocode staðlinum fyrir jarðvegs-
flokkana A til E.
S.3II '
30
XJ'
(2)
Til að flokka byggingarstað í jarðvegsflokk er stuðst við meðalskúfbylgjuhraða í efstu 30 m
jarðsniðs á viðkomandi stað. Meðalskúfbylgjuhraðinn er ákvarðaður út frá jöfnunni:
þar sem, djr er þykkt (í m) og V, er skúfbylgjuhraði (í m/s) jarðlags i. Ef skúfbylgjuhraði
liggur ekki fyrir hendi má notast við SPT borniðurstöður (SPT - Standard Penetration
Test). Hliðstætt flokkunarkerfi er notað í bandaríska jarðskjálftastaðlinum UBC-97 [10].
Flokkunarkerfið og tilheyrandi hönnunarróf byggja á athugunum og rannsóknum á
mældri bylgjumögnun í raunverulegum jarðsniðum [11]. í flestum þessara tilfella eru
jarðsniðin byggð þannig upp að efstu lögin eru mýkri en undirliggjandi lög. Jarðsniðið
við Þjórsá fellur illa að þessum erlendu jarðsniðum þar sem efsta lagið þar er mun stífara
en það sem liggur undir. Ef jafna (2) er notuð til að reikna út meðaltalsskúfbylgjuhraðann
á vesturbakkanum við Þjórsárbrúna fæst að VS30 = 600 m/s, sem þýðir að jarðsniðið
tilheyrir jarðvegsflokki B.
Ritrýndar vísindagreinar
2 4 7