Árbók VFÍ/TFÍ - 01.06.2002, Page 322

Á árum áður voru gerðar margar misheppnaðar tilraunir til að breyta hljómburði þegar
byggðra sala með rafrænum hætti. Árið 1999 varði maður að nafni M.A.Poletti frá Nýja
Sjálandi doktorsritgerð sína The Performance of Multichannel Sound Systems við The
University of Auckland á Nýja Sjálandi. Niðurstaðan sem Dr. Poletti komst að við
rannsóknir sínar sem lágu til grundvallar doktorsritgerðinni ollu byltingu að því er
varðar að bæta og breyta hljómburði sala með rafrænum hætti, þannig að enginn verði
þess var að notkun hljóðkerfis eigi sér stað. Tæknin kallast VRÁ (Virtual Room
Acoustics) eða sýndarhljómburður rýma. Dr. Poletti gerði síðar samning við kanadískt
fyrirtæki, Level Control Systems (LCS), sem hefur þróað kerfi sem kallast Virtual Room
Ácoustics System (VRAS). Kerfin geta verið mismunandi umfangsmikil en algengt er að
um sé að ræða 4 til 16 hljóðnema þar sem hljóðnemar fyrir snemmendurköst eru stað-
settir nálægt sviðinu og hljóðnemarnir fyrir óminn lengra frá sviðinu. Tækin byggjast á
mjög hraðvirkum tölvum sem vinna úr merkjum hljóðnemanna og senda niðurstöðurnar
til margra magnara sem fæða falda hátalara á réttum stöðum. í VRAS eru forrit til að líkja
eftir þeim þáttum í fari tónleikasala sem lýst er hér að ofan. Niðurstaðan er sú að kerfin
hafa verið sett upp á fjölmörgum stöðum með frábærum árangri. í Prag í Tékklandi var
stórum breytilegum og hljóðdauðum ráðstefnusal (41.000/26.000 rúmmetrar) með 2766/
1800 sætum breytt með VRAS þannig að hann er nú viðurkervndur sem einn af 13 bestu
tónleikasölum í veröldinni. Dómar um salinn eru allir á eina lund, að hann sé frábær og
huglæg upplifun á tónlistarflutningi er ekki merkt af því að hljóðkerfi sé notað, eins og
gerist þegar stór hljóðkerfi eru sett upp í óhæfum byggingum til að magna upp tónlistar-
flutning.
Á Islandi mætti beita þessari tækni í húsum svo sem Borgarleikhúsi og Háskólabíói og
svara þannig brýnni þörf á meðan beðið er eftir nýja Tónlistarhúsinu. Einnig mætti beita
þessari tækni í menningarhúsum úti á landsbyggðinni. Undirritaður vann hljóðvistar-
hönnun í félagsheimili úti á landi fyrir 15 árum og var við hönnunina gert ráð fyrir að
slíkt kerfi gæti komið síðar, þótt ekki væri það til þá.
Heimildir
[1 ] Samþættur hljómburöur - hátæknihljóðkerfi - kirkjur. Erindi flutt á hljóðtæknidegi i Salnum í Kópavogi. Stefán
Guðjohnsen rafmagns- og hljóðtæknifræðingur.
[2] Hljóð ihelgu rými. Erindi flutt á Kirkjulistahátið í Hallgrlmskirkju 26. maí 2001. Stefán Guðjohnsen rafmagns- og
hljóðtæknifræðingur.
[3] Concert Hall Aouctics. A glossary ofterms and measurements. Bernd Noack - Live Sound International / March/April
2002.
[4] Acoustic Upgrades in Prague.Aural Options in theMain Hall ofCongress Hall. Bernd Noack - Live Sound International /
March/April 2002.
Patice
EINKALEYFA- OG
VÖRUMERKJASTOFA
Fagleg ráðgjöfá sviði hugverkaréttar í þágu iðnaðar
ÓLAFUR RAGNARSSON HRL.
Lynghálsi 4, Reykjavík • Sími: 588 1817/891 6462 •
Fax: 588 0044 • E-mail: patice @simnet.is
3 1 8
Árbók VFÍ/TFÍ 2002