Heimilisritið - 01.07.1954, Page 17

Illir ctndcxr, lyf og læknar
/------------------------------------------N
Framhald bókarinnar um þróun
læknavísindanna, eftir dr. med.
HOWARD W. HAGGARD
Svartidauði
SAGNFRÆÐIN GURINN
Gibbon, sem uppi var A seinni
hluta átjándu aldar, segir á ein-
um stað í ritum sínum:
„Ef nefna ætti það tímabil
sögunnar, er mannkynið hafi
notið mestrar velsældar og ham-
ingju, yrði vafalaust fyrir valinu
tíminn frá dauða Dómitianusar
til ríkistöku Commodusar.“
Tímabilið, sem þannig er skil-
greint, nær frá árinu 96 til 180
eftir Krists burð. Látum oss nú
athuga nokkur fyrirbæri þessa
tímabils og vita, hvort við get-
um orðið Gibbon sammála í dag.
Arið 68 e. Kr. gaus upp drep-
sóttarfaraldur í Rómaborg. Ell-
efu árum síðar kom önnur drep-
sóttarplága. Arið 125 og aftur
164 geisaði sóttin enn; í seinna
sinnið sextán ár samfleytt. Þetta
tímabil „hvað nrestrar velsæld-
ar og hamingju“ hófst með drep-
sótt, sem drap tíu þúsund
manns á dag í Rómaborg þegar
hæst stóð. Um þetta segir róm-
verski sagnfræðingurinn Tacit-
us: „Húsin voru full af líkum og
strætin af jarðarförum.“ Þetta
sama tímabil endaði með sextán
ára drepsótt svo skæðri, að við
sjálft lá, að hún eyddi rómverska
hernum. Annar rithöfundur
þeirra tíma segir: „Mannskæð
drepsótt geisaði þá um alla
Italíu, en þó hvað mest í borg-
inni (Róm).......Að læknaráði
fluttist keisarinn til Lárentium.“
Um þetta sama leyti breiddist
malaría (mýrakalda) um alla
Ítalíu. Það er hægt fyrir þjóð að
ná sér aftur fftir þá blóðtöku og
spillingu, sem pest. eða drepsótt
hefur í för með sér, en hún er
mergsogin og úttauguð' eftir
malaríufaraldur. Pestirnar koma
í hviðum, en milli þeirra getur
endurreisn átt sér stað. Malaría
á hinn bóginn er linnulaus. Sjúk-
lingarnir devja ekki strax, en
sjúkleiki þeirrá og stöðug hnign-
JÚLÍ, 1954
15