Heimilisritið - 01.07.1955, Blaðsíða 47

ulsins yfir Norður-Evrópu, á ís-
öld, (Wiirm jökulruðningurinn),
og jafnframt í hellum, sýna tals-
verðan breytileika tegundanna,
en megineinkennin eru stöðug.
Megineinkenni þessi eru lág
hauskúpa og lágt enni, sem hall-
ar aftur, og kemur þar fram hið
þunglamalega beinbarð yfir
augnabrúnunum, en þess varð
vart hjá frumstæðari og eldri
tegundum mannsins; jafnframt
má þar greina hina þungbúnu
og dýrslegu drætti, þar sem nið-
urhlutinn og neðri kjálkinn,
þungur og þéttur, skaga fram
eins og trýni. Um höku er ekki
að ræða. Tennurnar eru stórar
og sérkennilegs eðlis. Rúmmál
hauskúpunnar, en það er að
meðaltali eitt þúsund og fjögur
hundruð teningssentimetrar og
nálægt hauskúpustærð nútíma
Evrópumanns, sýnir, að heilinn
hefur verið stór, en frumstæður
að lögun og eðli.
Fyrir fimmtíu þúsund árum
YFIRLEITT hefur hauskúpa
og aðrir hlutar beinagrindar Ne-
anderthal-mannsins, í vissu til-
liti, haldið apa-einkennum þeim,
sem fram komu í eldri og frum-
stæðari tegundum frummanns-
ins, sérstaklega Pilthecanthrop-
us- og Peking-manninum. Apa-
útlit Neanderthalmannsins kem-
ur enn frekar í ljós við það, að
höfðinu var þannig fyrirkomið
ofan á hryggsúlunni, að það
skagaði fram, og mjaðmalima-
beinin sýna, að hann hefur ekki
getað staðið alveg uppréttur.
Göngulag hans var klunnalegt
og minnti á limaburð og göngu-
lag apans, þegar hann gekk upp-
réttur.
Útbreiðsla Neanderthal-manns-
ins hefur verið víðfeðm jafnt í
tíma sem rúmi. Heidelberg-
maðurinn, kunnur af Mauer-
kjálkanum, eins og leifar þess-
ar eru stundum nefndar eftir
söndunum í nágrenni Heidel-
berg, þar sem þær fundust, er
talinn vera forfaðir Neander-
thal-mannsins. Sumir vísinda-
menn telja hann lítið, ef nokk-
uð, yngri en Piltdown-manninn.
Neanderthal-tímabilið er venju-
lega talið hafa staðið fyrir um
fimmtíu þúsund árum.
Landfræðileg útbreiðsla Ne-
anderthal-mannsins er mjög
mikilvæg. Flest þeirra sýnis-
horna, sem þekkt eru, hafa fund-
izt í Mið- og Vestur-Evrópu —
Þýzkalandi, Belgíu og Frakk-
landi; en leifar af þessari tegund
hafa og fundizt á Ermarsunds-
eyjum, á ítalíu, nálægt Róm, og
á eynni Malta. Eftir því sem
austar dregur, verða fundirnir
sjaldgæfari, en þó hafa sýnis-
JÚLÍ, 1955
45